تحول مسئولیت شرکت های چند ملیتی مقاله

شرکت‌های چندملیّتی‌ کنش‌گرانی مهم و تاثیرگذار در جهان کنونی به‌شمار می‌آیند. گسترش دامنه تاثیرگذاری‌های منفی و مثبت این شرکت‌ها در ورای مرزهای ملّی در حیات بیش از پنج دهه‌ای آنها موجب گسترش مسئولیت آنها نیز گردیده است. سوال اصلی مقاله پیرامون چگونگی تحول این مسئولیت است که ضمن بررسی تحول در دو سطح عمودی و افقی، جدیدترین تحولات حقوقی مورد تاکید قرار می‌گیرد. مقاله بر این باور است که با گسترش حوزه‌های فعالیت شرکت‌های چندملیّتی، مسئولیت آنها در بعد عمودی از اقتصاد تا اخلاق و در بعد افقی از نیروی کار تا کل بشریت را در بر گرفته است. همچنین ضمن تبیین میثاق جهانی ملل متحد در این زمینه به اهمیت اصول ده‌گانه آن اشاره خواهد شد.

Multinational Corporations (MNCs) are major actors in contemporary world. Their negative and positive impacts on human life make clear the need for expanding their responsibilities. The aim of this article is to show how responsibilities of MNCs evolve during recent 50-60 years. Through two sections, the article examines vertical and horizontal expansion of MNCs’ responsibilities and then recent developments in this regard. The article finally concludes that while MNCs are increasingly powerful in multiple ways, their responsibilities are expanding vertically and horizontally. Multinational Corporations (MNCs) are major actors in contemporary world. Their negative and positive impacts on human life make clear the need for expanding their responsibilities. The aim of this article is to show how responsibilities of MNCs evolve during recent 50-60 years. Through two sections, the article examines vertical and horizontal expansion of MNCs’ responsibilities and then recent developments in this regard.

"به طور مشخص پس از اولین فاجعه زیست‌محیطی ناشی از فعالیت شرکت‌های چند ملیتی در بوپال هند در سال 1984(برای بررسی مفصل فاجعه بوپال بنگرید به: 65-241:8991 reyaM )بحث مسئولیت زیست‌محیطی این شرکت‌ها با جدیت بیشتر مورد توجه نهادهای بین‌المللی و سازمان‌های غیر دولتی قرار گرفت و در قالب اصول 10 گانه میثاق جهانی ملل متحد نهادینه شد برای بررسی جامع اقدامات انجام گرفته در این زمینه بنگرید به: ppalC( )5002 ؛تا جائی که امروزه بسیاری از شرکت‌های چند ملیتی در کنار گزارش مالی،گزارشی از اقدامات زیست‌محیطی خود را نیز منتشر می‌کنند که در ادامه به چند نمونه از آنها اشاره می‌شود. این نحوه برداشت از مسئولیت بنگاه‌های اقتصادی که جنبه‌ای هنجاری و ایجابی دارد قائل به این است که شرکت‌های چند ملیتی در قبال حقوق بشر به معنای تام و تمام کلمه مسئولیت اخلاقی دارند(به طور کلی بنگرید به: 7002 ertneC sthgiR namuH dna ssenisuB ). اصول و توصیه‌ها در ارتباطب ا مسئولیت اخلاقی و اجتماعی شرکت‌ها از بعد حقوق بشری dna selpicnirP( namuH fo dleiF eht ni ytilibisnopseR laicoS dna lacihtE gninrenoC snoitadnemmoceR )6991 sthgiR که توسط سازمان عفو بین‌الملل تهیه شده است از این جمله‌اند. اقدام ابتکاری دیگر ایجاد نمایندگی ویژه دبیر کل برای کسب و کار و حقوق بشر eht fo evitatneserpeR laicepS ssenisuB rof lareneG-yraterceS( )sthgiR namuH dna است که وظیفه دارد امکان تعامل و تبادل نظر سازمان‌یافته و سازنده‌ی دولت‌ها،شرکت‌های فراملی،سازمان‌های غیر دولتی،طرفداران میحطز یست و جنبش‌های حقوق بشر را در این چارچوب نهادی جدید فراهم کند و جنبه‌های حقوق بشری و زیست‌محیطی فعالیت شرکت‌های فراملی را در کانون توجه جهانیان قرار دهد و در جهت تدوین استانداردها و مقررات راهنمای عمل شرکت‌های فراملی اقدام کند."