چکیده:
مسئلة سنتی استقرا یکی از صور بسیار مشهور شکاکیت به شمار میرود و تا به حال فلاسفة بسیاری برای حل یا منحلساختن آن کوشیدهاند؛ برونیگرایی یکی از رهیافتهایی است که به باور برخی معرفتشناسان میتواند در حل مسئلة سنتی استقرا به کار آید. مهمترین نظریة مطرحشده در زمینة برونگرایی، نظریة اعتمادگرایی فرایندی است. اعتمادگرایی فرایندی به واسطة تأکید بر خطاپذیری باورها، و برگرفتن معیارهای فروتنانه و سهلگیرانه در دستیابی به معرفت، در مقابل شکاکیت، کمتر آسیبپذیر است. در مقالة حاضر نشان خواهیم داد که این معرفتشناسان از این نکتة بسیار مهم غفلت میکنند که اعتمادگرایی فرایندی و به طور کلی، نظریههای برونیگرایانه، استقرا را پیشفرض میگیرند. از این رو چنین نظریههایی از قابلیت قابل توجهی برای حل مسئلة مذکور برخوردار نیستند.
خلاصه ماشینی:
در مقالـه حاضـر نشـان خـواهیم داد کـه ایـن معرفت شناسان از این نکته بسیار مهم غفلت می کنند که اعتمادگرایی فرایندی و بـه طور کلی ، نظریه های برونی گرایانه ، استقرا را پیش فرض می گیرند.
(Bonjour, 2001: 234) اما وی تمایل خود به تعریف سهل گیرانه و اصلاح شدة درونی گرایی را کتمان نمی کنـد: «درونی گرایی در اصل به این معناست که آن چه به عنوان توجیه بدان تمسک می جوییم باید نسبت به زاویه دید (perspective) اول شخص (first-person) افـراد درونـی باشـد، یعنـی چیزی که به نحو غیر مسئله انگیز از آن زاویه دید موجود است ، و نه ضرورتا این که آن باید فلسفه علم ، سال سوم ، شمارة اول ، بهار و تابستان ١٣٩٢ نسبت به ذهن او درونی باشد» (٢٣٨ :ibid).
(Alston, 1989: 214) برونی گرایی یکی از گرایش های نوظهور معرفـت شناسـی معاصـر اسـت کـه رویکـرد فلسفه علم ، سال سوم ، شمارة اول ، بهار و تابستان ١٣٩٢ متفاوتی به مسئله توجیه و معرفت دارد.
دانستیم که بر مبنای نظریه اعتمادگرایی فرایندی ، باور موجه باوری است که از طریـق فرایندهای تشکیل باور اعتمادپذیر حاصل شده باشد، اما چنین فرایندهـایی کـدام هسـتند، فرایندهایی که به نظر گلدمن فرایندهای مشروع تلقی می شوند؟ گلدمن در مقاله معـروف «باور موجه چیست ؟» برای پاسخ به ایـن پرسـش ابتـدا مثـال هـای فراینـدهایی را مطـرح می کند که عموما نامشروع تلقی می شوند (باید توجه داشت که گلدمن در این جا قضاوت عمومی را مبنای بحث خود قرار می دهد، چیزی کـه از آن بـه «معرفـت شناسـی عامیانـه » (folk epistemology) تعبیر می شود)، فرایندهایی نظیر آرزواندیشی ، فال گیری ، کف بینـی ، و پیش گویی .