چکیده:
این مقاله به بررسی عملکرد، اهمیت و سهم ارزش افزوده فعالیت خدمات شهری در ارزش افزوده کل و محصول ناخالص داخلی در استان خراسان رضوی، و مقایسه با سایر استان های کشور در سال های برنامه چهارم توسعه (1384-1388) می پردازد. برای این منظور پس از مطالعه ارزش افزوده خدمات شهری و سهم آن در محصول داخلی خراسان رضوی و مقایسه با سایر 29 استان کشور به بررسی روند آن در طول برنامه چهارم توسعه، با استفاده از شاخص های کاربردی در حوزه اقتصاد و تجارت بین الملل، و تعدیلات مورد نیاز مانند شاخص مزیت نسبی آشکار پرداخته می شود و میزان مزیت و برتری استان خراسان رضوی در حوزه خدمات شهری در مقایسه با سایر استان های کشور در سال های مختلف مشخص می شود. همچنین به علت حجم بالای فعالیت خدمات شهری تهران در مقایسه با سایر مراکز استانها، در دو سناریو، یکی شامل همه استانهای کشور و دیگری بدون تهران بررسی شده است. نتایج نشان میدهد که از لحاظ شاخص مزیت نسبی در ابتدای برنامه چهارم مشهد پس از تهران در مکان دوم قرار داشته ولی در طول سال های برنامه مقدار شاخص کاهش یافته است، به گونه ای که در پایان برنامه پس از مراکز تهران، کرمانشاه و لرستان رتبه چهارم را به خود اختصاص داده است. همچنین در سناریوی دوم بدون تهران مقدار شاخص برای مشهد و همه ی مراکز استان افزایش یافته و مراکز بیشتری از مزیت نسبی برخوردار میشوند، مشهد در ابتدای برنامه رتبه نخست را داراست و در نهایت بعد از مراکز کرمانشاه و لرستان در رتبه سوم قرار می گیرد. در بررسی میانگین شاخص مزیت نسبی در کل سالهای برنامه چهارم نیز نتایج فوق در مورد مشهد تایید میشود؛ بدین معنی که این شهرستان بعد از تهران در جایگاه دوم قرار گرفته و مراکز لرستان، کرمانشاه، قم و قزوین در رتبه های بعدی قرار می گیرند و در سناریوی دوم با حذف تهران از الگو مقدار شاخص برای همه ی مراکز استان ها افزایش یافته و مشهد در جایگاه نخست قرار می گیرد و ترتیب رتبهبندی سایر مراکز استان نیز تغییری نمی کند.
This article examines the importance and value of service activities in total value added and gross domestic product، in Khorasan province of deals، the results show that the index of comparative advantage in the first quarter of the program after Tehran Mashhad is the second place، during the program، but the index has fallen. The average index of comparative advantage also results in the plan is approved in Mashhad. This means that the city of Tehran and taken second place in the center of Lorestan، Kermanshah، Qom and Qazvin in the next rankings are. In the second scenario، the removal of the template for all centers Tehran from the provinces has increased.