چکیده:
پژوهش حاضر به منظور بررسی ابعاد هویتی (جهانی، ملی، قومی و دینی) دانشآموزان دوره متوسطه و عوامل مرتبط با آن به انجام رسیده است. پرسش اصلی این است که دانشآموز در درجه اول با کدام یک از هویتهای (جهانی، ملی، قومی و دینی) خود را به دیگران معرفی کرده و در برابر آن احساس تعهد و تعلق میکند و در ضمن چه عواملی با آن در ارتباط است؟ متغیرهای مستقل تحقیق عبارتند از: گستره شبکه روابط، سطح آگاهی، پنداشت از خود، گروه مرجع، مشارکت گروهی، رضایت از زندگی، احساس تبعیض و بی عدالتی، پایگاه اقتصادی ـ اجتماعی و جنسیت دانشآموزان، که رابطه آنها با ابعاد هویتی یا هویت غالب به عنوان متغیر وابسته سنجیده شده است.
نوع روش تحقیق حاضر از نوع پیمایشی میباشد و جامعه آماری آن را کلیه دانشآموزان دختر و پسر مقطع دوم متوسطه شهر تبریز تشکیل میدهد که حجم نمونه نیز با استفاده از فرمول کوکران 385 نفر بدست آمد و با استفاده از شیوه نمونهگیری مطبق نمونهها انتخاب شدند. ابزار اندازهگیری پرسشنامه محقق ساخته بود و اعتبار پرسشنامه از طریق اعتبار صوری و اعتبار سازه و پایایی آن نیز از طریق آلفای کرونباخ محاسه گردید و مشخص شد که پرسشنامه مورد استفاده به لحاظ روایی و پایایی در سطح بالایی بودند تحلیل دادهها نیز با استفاده از بسته آماری SPSS نسخه 17 تحلیل گردید و آزمونهای تحلیل واریانس یکطرفه، آزمون تعقیبی LSD ، آزمون x2 و برای تعیین شدت رابطه بین متغیرها از آزمون V کرامر و آزمون ضریب فی استفاده گردید.
نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل دادهها بیانگر آن است که هویت غالب در نزد دانشآموزان هویتی دینی بوده و هویتهای ملی، جهانی و قومی بترتیب در اولویتهای بعدی قرار دارند.
از میان متغیرهای مورد بررسی گستره شبکه روابط، گروه مرجع، مشارکت گروهی، رضایت از زندگی، احساس تبعیض و جنسیت رابطه معناداری را نشان دادهاند. اما دو متغیر دیگر (پایگاه اقتصادی ـ اجتماعی و پنداشت از خود) فاقد چنین رابطهای بودند.
یافتههای نظری این پژوهش موید دیدگاه کنش متقابل در سطح خرد و دیدگاه جامعهشناسانی مثل گیدنز در سطح میانی میباشد.
The main aim of the present study is to examine the global, national, ethnic and religions identity dimensions of high-school students and their related factors, so the main question is ''which of the identities (Global, national, ethnic, or religions) does the student initially introduce himself with and feel committed to? And what factors are related to that identity?" The independent research variables are: relations network range, level of awareness, self-concept, reference group, team work, satisfaction with life, feeling of discrimination and injustice, the students, economic-social status and gender. The relationship of these factors with the identity dimensions or the dominant identity as the dependent variable has been measured.
The research is a survey, and the statistical population includes all the high-school grade two boy and girl students of Tabriz. The sample size, 385, was obtained using Cochran's formula and stratified sampling technique. The research device was a researcher-made questionnaire, the validity of which was measured by face validity and structural validity, and the reliability was confirmed by cronbach, s Alpha.
The data were analyzed using Spss software, version 17, and one-way ANOVA test, LSD test, X2 test.
In order to determine the intensity of the relation between the variables, Cramer's V test and Q coefficient test were used.
The results indicate that the dominant identity among the students is the religious identity, and the national, global and ethnic identities fall behind, respectively.
Among the variables under study relations network range, reference group, team work, satisfaction with life, feeling of discrimination and gender showed a significant relationship with the dependent variable. However, the two other variables (economical-social status and self-concept didn't show any relationship with identity dimensions.
The theoretical findings of the present study confirm the view concerning the interaction at the level of intellect and the views of sociologists such as at a medium level.
خلاصه ماشینی:
"جدول شماره (2): پایایی گویههای مربوط به متغیرهای مستقل تحقیق مولفهها تعداد گویه مقدار پایایی محاسبه شده رضایت از زندگی 6 779/0 پنداشت از خود 10 658/0 گسترش شبکه روابط 6 833/0 مشارکت گروهی 7 743/0 احساس تبعیض 7 607/0 سطح آگاهی 13 719/0 الگوی مرجع 3 616/0 هویت دینی 10 736/0 هویت قومی یا محلی 19 751/0 هویت ملی 17 840/0 هویت جهانی 11 649/0 نحوه سنجش سازه 2 ابعاد هویتی(دینی، قومی، ملی و جهانی) در دانشآموزان: هویت هم چنان که گیدنز و گافمن میگویند در کنشورزی با دیگران شکل میگیرد اما آن چه در این میان مهم است این است که هویت واقعی فرد به شدت وابسته به شبکهئی اجتماعی است که در آن عضویت دارد(گیدنز، 1378: 82).
یافته های توصیفی جدول شماره (3): توزیع فراوانی جنسیت، پایگاه و نوع گروه مرجع و هویت غالب در دانشآموزان مورد مطالعه متغیرها فراوانی درصد درصد معتبر جنسیت دختر پسر کل 209 176 385 3/54 7/45 100 3/54 7/45 100 پایگاه اقتصادی اجتماعی پایین متوسط بالا کل 120 195 70 385 2/31 6/50 2/18 100 2/31 6/50 2/18 100 انتخاب گروه مرجع شخصیت جهانی شخصیت ملی شخصیت قومی شخصیت دینی کل بیپاسخها کل 138 86 80 69 373 12 385 8/38 3/22 8/20 9/17 9/96 1/3 100 37 1/23 4/21 5/18 100 هویت غالب هویت دینی هویت قومی هویت ملی هویت جهانی کل 199 47 91 48 385 7/51 2/12 6/23 5/12 100 7/51 9/63 5/87 100 جدول شماره (4): توزیع پراکندگی متغیرهای مستقل تحقیق متغیر تعداد میانگین انحراف استاندارد واریانس حداقل حداکثر گستره شبکه روابط 385 22/49 42/26 124/698 0 100 سطح آگاهی 385 92/45 59/17 5/309 0 100 پنداشت از خود 385 46/67 15/12 62/147 21/23 100 مشارکت گروهی 385 94/65 59/18 87/345 0 100 رضایت 385 67/57 48/19 83/379 0 100 احساس تبعیض 385 32/39 66/18 466/348 0 95 مقایسه میزان گستره شبکه روابط، سطح آگاهی، پنداشت از خود، مشارکت گروهی، رضایت از زندگی و احساس تبعیض با ابعاد هویتی دانشآموزان: براساس جدول شماره (5) ملاحظه میشود که نوع هویت دانش آموزان با میزان گستره شبکه روابط، سطح آگاهی، مشارکت گروهی، رضایت از زندگی و احساس تبعیض در دانشآموزان طبق آزمون تحلیل واریانس یکطرفه معنی دار به دست آمده است، ولی میزان پنداشت از خود معنی دار نبوده است."