چکیده:
مبادی العربیة اثر استاد رشید شرتونی در دو بخش صرف و نحو و در چهار جلد از سطوح مقدماتی تا پیشرفته به بیان قواعد زبان عربی میپردازد. شرح و ترجمههای متعددی که تا کنون بر این اثر نوشته شده گویای جامعیت و اهمیت آن در یادگیری قواعد زبان عربی است. ترجمه و شرح مبادی العربیة 4، بخش نحو، اثر سیدعلی حسینی از جملة همین آثار است. وجود پارهای اشتباهات علمی و نگارشی در این اثر، ما را بر آن داشت تا در مقالة حاضر با بررسی و دستهبندی موردی اشتباهات موجود در آن، زمینة ارائة متنی ویراسته با حداقل اشکال را فراهم آوریم و با این رویکرد نقاط قوت و احیانا ضعف این اثر را نشان دهیم. مباحث ابتدا به صورت کلی در سه دسته اشتباهات: الف) علمی، ب) حروفچینی ـ ویرایشی، و پ) نگارشی مطرح و سپس هر دسته به تفکیک بررسی میشود. اشتباهات مربوط به نقش نحوی و اعراب ظاهری واژگان در حوزة اشتباهات علمی قرار میگیرند. مواردی که در آنها شکل نوشتاری کلمات و عبارات به اشتباه بیان شده یا واژه و عبارتی از متن اصلی یا شرح و ترجمة آن جاافتاده است و یا متن و شاهد مثالها با یکدیگر مطابقت ندارند در مبحث اشتباهات حروفچینی و ویرایش اثر قرار دارد. در اشتباهات نگارشی به مواردی مانند: ضعف ترجمه، حشو در متن یا شرح آن، و ارجاع نادرست ضمایر یا حذف نابجای آنها اشاره میشود. بسامد اشتباهات نوشتاری و جاافتادگی واژه و عبارت در این اثر ضرورت توجه به اصول ویرایشی و نگارشی را آشکارتر میسازد.
Mabadi Al-Arabiah is a work which was compiled by Rashid Shartoni in four volumes about Arabic grammar from elementary to advance level. A great number of translations and treaties، include translation of Husseini’s، show the significance of this work in learning Arabic grammar. The writers of this article try to note some of scientific mistakes that have bad effect on learning. These mistakes provoke the writers to revise some of the most important of them. Then this article can result in to be published a revised text and help student to draw them off from terrible mistakes which decrease their speed during reading. The mistakes are categorized to three parts: scientific mistakes، misprinted mistakes and grammatical mistakes. The first category contains the grammatical roles and mistake of Arabic signs. Mistakes like mistranslation، misprinting، dislocation، and translocation and so on. The last category related to nimiety in translation and explanation، debility and infirmity، displacement of examples in translation and pretermissions. The high frequency of these mistakes makes it inevitable that the work should be revised.
خلاصه ماشینی:
مقالۀ مذکور مرجع مقالۀ حاضر در تصحیح برخی اشـتباهات موجـود پژوهش نامۀ انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی، سال دوازدهم ، شمارٔە دوم ، پاییز و زمستان ١٣٩١ در متن اصلی مبادی العربیۀ است که در ایـن ترجمـه بـدون اصـلاح از طـرف متـرجم در چاپ های بعدی تکرار شده است .
و یا مانند ‘أمهین زید عمرا أم پژوهش نامۀ انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی، سال دوازدهم ، شمارٔە دوم ، پاییز و زمستان ١٣٩١ مکرمه ’ در این مثال اگر چه اسم فاعل ‘مهین ’ از نظر ظاهر بعد از استفهام قرار نگرفته لکن در تقدیر بعد از استفهام قرار گرفته است ؛ زیرا لفظ ‘أم ’ بعد از استفهام عنوان می شود».
٣,٣,٣ ارجاع نامناسب ، حذف ، و استفادٔە نابجا از ضمایر ـ در پاسخ به پرسش ششم صفحۀ ١١٦، «شرط عمل ‘لات ’ آن است که اسم و خبرش هر دو از اسماء زمان باشند و به طور قطع یکی از دو معمول آن ‘اسم ’ حذف می شود»: پژوهش نامۀ انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی، سال دوازدهم ، شمارٔە دوم ، پاییز و زمستان ١٣٩١ جمله ابهام دارد؛ زیرا مرجع ضـمیر «آن » نامشـخص اسـت .
٢. همان گونه که در بخش اشتباهات مربوط به نقش نحوی بیان شد مترجم برخی از اشتباهات نحوی را که در مقالۀ مورد نظر مطرح شده تصحیح کرده است که به اختصار به آن ها اشاره می شود: پژوهش نامۀ انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی، سال دوازدهم ، شمارٔە دوم ، پاییز و زمستان ١٣٩١ «در بحث ‘لای نفی جنس ’ در نوع شبه مضاف ، ‘ثلاثه و ثلاثین ’ مثال آورده شـده اسـت .