چکیده:
فعل اوستایی بر مبنای زمان، نمود، شخص، شمار و دو جهت اکتیو و میانه بررسی میشود. بنا بر دیدگاه رایج، جهت میانه وسیلۀ تبدیل ریشههای گذرا به ناگذر است. این دیدگاه با مشاهدۀ ریشههای فعلیای شکل گرفته است که در جهت اکتیو، گذرا و در جهت میانه ناگذر هستند، درحالیکه زبان اوستایی ویژگی دیگری را در خود دارد که نظریۀ فوق را به چالش میکشد و آن وجود افعال «فقط میانه» و افعال «گذرای میانه» است. بررسی نوین افعال میانه در زبانهای هندواروپایی تجدید نظر در مورد تحلیل جهت میانه و یافتن معیارهایی ظریفتر برای پی بردن به عملکرد آن در زبانهای ایرانی باستان، از جمله زبان اوستایی را ضروری ساخته است. در این مقاله افعال میانۀ اوستای جدید در پرتوی پژوهشهای نوین هندواروپایی مورد بررسی قرار گرفته، با روشی متفاوت از پیش دستهبندی شده اند.
خلاصه ماشینی:
در این مقاله افعال میانۀ اوستای جدید در پرتوی پژوهش های نوین هندواروپایی مورد بررسی قرار گرفته ، با روشی متفاوت از پیش دسته بندی شده اند.
نگارندگان پس از بررسی ریشه های فعلی و شواهد میانۀ اوستایی به این نتیجه رسیدند که در زبان اوستایی علاوه بر بافت های پنجگانۀ میانه و افعال هشتگانۀ ذاتا میانه ، تعدادی دیگر از بافت ها و گروه های فعلی نیز با پایانه های میانه نشان دار می شوند.
به نظر می رسد در زبان اوستایی تعاریف این بافت ها گسترش یافته اند؛ مثلا در مورد بافت بازتابی مستقیم ، بافت هایی که در آنها پذیرندٔە فعل ، «خود» کنندٔە فعل نیست ، بلکه بدن یا عضوی از بدن و یا در حالتی کلی تر، یکی از وابسته های کنندٔە فعل است نیز جزء بافت بازتابی مستقیم تلقی شده و بنابراین ، فعل با پایانه های میانه صرف می شود.
- افعال احساسی: garz (1), nād-(1) - افعال گفتاری-احساسی Ø - افعال گفتاری-پایگاهی aoj-(1), vāša-(2), viiāxmaniia-(2) ٩) بافت حسی محرک محور - حسی محرک محور: 3 bud-(3) ١٠) بافت ضدمجهول : - ضدمجهول : 2 bud-(3)4, 2vid-(3) ١١) افعال ایستا: aŋhuiia-(2), i -(1), xšā-(3), car-(3)2, tū-(3), paiθiia-(2), ram-(3), ruc-(3), tā-(3)3, humana?ha-(2) ٤- نتیجه همان گونه که در ابتدای مقاله آمد، کلنس تنها پژوهشگری است که به مبحث فعل های میانه در زبان اوستایی پرداخته و تمامی این فعل ها را در پنج گروه طبقه بندی نموده است .