چکیده:
نقد روانشناسی یکی از حوزه‌‌های جدید نقد ادبی به شمار می‌رود که ناقد در آن بر اساس اصول علم روانشناسی به نقد و تحلیل اثر ادبی می‌پردازد. پژوهش حاضر به نقد روانشناسی شخصیت در اشعار متنبی تحت عنوان نبرد، تعارض و کشمش بین سطوح سه گانة شخصیت: نهاد، خود و فرا خود، می‌پردازد. اهداف این گفتار عبارتند از: الف) پرهیز از قلم فرسایی و دخالت دادن سلیقة شخصی در امر نقد مطالب و استناد مطالب به علم روانشناسی. ب) بیان کشمکش و تعارض بین سطوح سه گانة شخصیت. ج) بیان نقش مهم خود "ego" در ساختار شخصیت متنبی به عنوان عامل نظم دهنده در شخصیت. د) بیان مکانیسم‌های دفاعی- روانی بکار گرفته شده توسط متنبی. این نوشتار با شیوة تحلیل محتوا و بر اساس نظریة شخصت فروید (بدون توجه به مسائل جنسی) و به روش کتابخانه‌ای انجام گرفته است. از نتایج به دست آمدة این پژوهش، تعارض و کشمکش در سطوح سهگانة شخصیت متنبی است. این تعارض به شکل نبرد «فرا خود» با نهاد و فراخود با «خود» نمود پیدا می‌کند. همچنین «خود» نقش بسیار مهمی در ساختار شخصیت متنبی ایفا می‌کند، از یک طرف خواسته‌های نهاد را برآورده می‌سازد و از طرف دیگر «خود» را با اهداف آرمانی «فرا خود» هماهنگ می‌کند. و به این دو بخش شخصیت برای رسیدن به اهدافشان کمک می‌کند. از نتایج دیگر این پژوهش مکانیسم‌های دفاعی- روانی متعددی است که متنبی برای رهایی از فشار روانی آنها را به کار برده است.
Psychological Criticism is Considered as a New Field in Literary Criticism، That Critic، Review and Analyzes the Literary Work Therein Based on Principles of Psychology. The Present Study، Address to the Personality Psychology Criticism of Mutanabbi Poetry as Battle، Conflict، and Tension Within Three Levels of Personality: Id، Ego and Superego. The Objectives of this Paper Include: 1-Avoid From Both Writing Tough and Interference Personal Taste in Subject Review and Try to Citing Topics to Psychology Science، 2- Express the Conflict and Tension Between Three Levels of Personality، 3- Explanation The Important Role of Ego in Mutanabbi Personality Structure As a Regulatory Factor in Personality، and 4- Expression of Defense-Mental Mechanisms Used by Mutanabbi. This Study was Written by Content Analysis Method and Based on Freud’s Personality Theory (Regardless of Sex Subjects) and Was Performed by Library Method. One of the Results of This Study is Essence of Conflict and Tension in Three Levels of Mutanabbi Personality. This Conflict is Evident in a Battle of Superego With Id as Well as Superego With Ego. Also the Ego Plays an Important Role in Personality Structure of Mutanabbi; On the One Hand، to Meet the Demands of the Id and From Other hand Coordinate Itself with Idealistic Goals of Superego، and Helps to these Two Aspects of Personality to Achieve Goals. One of the Other Results in this Study is Determine Multiple Defense-Mental Mechanisms that Mutanabbi Applied them to Stress Relief.
(
, 
, 
)
