چکیده:
یکی از رویکردهای تفسیر قرآن، تفسیر تنزیلی است. مفسران شیعه تاکنون تفسیر کاملی بر اینمبنا تدوین نکردهاند. اما مفسران اهلسنت (آلغازی و دروزه) به آن پرداختهاند. برخیاندیشمندان، آن را برای بازسازی تاریخ اسلام و برخی برای فهم بهتر قرآن لازم شمردهاند وبرخی آن را روش منحصر به فرد دانسته و سایر تفاسیر را تخطئه کردهاند. هدف نویسنده نشاندادن عدم تفوق تفسیر تنزیلی بر تفسیر ترتیبی است. این مقاله از نوع پژوهشهای بنیادی استو نگارنده به روش تحلیل محتوا و توصیف و تحلیل منابع کتابخانهای، به اثبات مدعای خودپرداخته است. نتیجه بررسی این است که با توجه به عدم امکان تبیین دقیق ترتیب نزول آیات وحتی سورهها و عدم تاکید پیشوایان دین علیهمالسلام به تحقق این نوع تفسیر و برتری آن و...، برخیضعفهای تفسیر الحدیث دروزه و...، تفسیر تنزیلی بهعنوان نوآوری و ابتکار در تفسیر پذیرفتهشده است، ولی برتری آن بر تفسیر ترتیبی قابل اثبات نیست.
خلاصه ماشینی:
"در آیه محل بحث، درصورتی شبهه یادشده وارد است که قید «کثیر» قیداحترازی باشد و با منطوقش اختلاف کثیر را نفی نموده وبا مفهومش اختلاف قلیل را برای قرآن اثبات کند؛درحالیکه قید «کثیر» قید احترازی نیست، بلکه قیدتوضیحی است و هدف از آن تأکید و توضیح واژهاختلاف است؛ زیرا: اولا، قرآن دارای ویژگیهایی است؛ مانند: فراوانی وتنوع موضوعات و محتویات در عین اتقان و استحکام ونزول در شرایط بسیار گوناگون فردی و اجتماعی و درگستره طولانی از زمان و همچنین نزول بدون آمادگیقبلی و تألیف برای همه انسانها (عمومیت) و برای همهزمانها (جاودانگی).
ثانیا، در آیه شریفه، اختلاف بهطور مطلق از قرآن نفیشده و هیچ قیدی ندارد؛ چنانکه در فرازی از کلامامیرمؤمنان علی علیهالسلام در تفسیر آیه شریفه آمده است: «وذکر أن الکتاب یصدق بعضه بعضا و أنه لا اختلاف فیهفقال سبحانه و لو کان من عند غیر الله لوجدوا فیه اختلافاکثیرا)؛ و هم او (خداوند) یادآور شده است که هر بخشیاز قرآن، تصدیقکننده بخشی دیگر است و هیچ اختلافیدر آن نیست، و در همین زمینه میفرماید: «اگر این کتاباز نزد غیر خدا بود، هر آینه در آن اختلاف فراوانمییافتند» (نهجالبلاغه، بیتا، خ 18، ص 24).
2. عدم اختلاف در قرآن علاوه بر اینکه با دلیل عقلیقابل اثبات است، در آیات قرآن کریم نیز با صراحت از آنسخن گفته شده و در برخی دیگر از آیات، به ویژگیهاییاز این کتاب تصریح شده که ملازم با عدم اختلاف در اینکتاب آسمانی است."