چکیده:
بحران های اجتماعی (اعتصاب ، تظاهرات اعتراض آمیز و ...) یکی از مظاهر و نمودهای بحران هاست و مدیران بحران برای حفظ نظم و تامین امنیت عمومی از ابزارها و رویکردهای موثری بهره میبرند. در این میان نیروهای انتظامی و پلیس ، به مثابه اصلی ترین نهاد نظام بخش ، در چنین شرایطی ــبا هدف اصلی بازگرداندن نظم و امنیت به جامعه و کنترل بحران ــ حضور مییابند. ابهامی که در مواردی مانند اعتصاب و یا تظاهرات اعتراض آمیز مطرح است نوع برخورد و مواجهه پلیس در رویکرد جامعه محوری با معترضان و اعتصاب کنندگان است ؛ تا جایی که عده ای این مورد را ضعف نظریه پلیس جامعه محور میدانند. بر این اساس در این مقاله ، با هدف تدوین الگوی مدیریت پلیس جامعه محور در بحران های اجتماعی (اعتصاب ، تظاهرات اعتراض آمیز و ...)، الگویی سه مرحله ای ارائه شد که عبارت است از: ١- مرحله پیشگیری از وقوع بحران ٢- مرحله کنترل و مدیریت بحران با روش های مسالمت آمیز ٣- مرحله کنترل بحران با روش های قهری.
خلاصه ماشینی:
در این بین به کارگیری نیروی انتظامی در کنترل و مدیریت بحران های اجتماعی موضـوع بسیار حساسی است که ، با توجه به رویکرد جدید جامعه محوری این نیرو، بایـد بـه صـورت دقیق و حساب شده صورت گیرد.
پلیس جامعه محور و ابهامات اخلاقی در کنترل اعتصابات و تظاهرات اعتراض آمیز پلیس یگانه نیروی مجاز به استفاده از قـدرت در جامعـه اسـت ؛ بـه ایـن معنـی کـه از شهروندان میخواهد از قانون تبعیت کنند، ولی اگر تبعیت نکنند میتواند آنها را بـه اطاعـت قانون ملزم نماید؛ ولی در تحقیقات نشان داده شده است که ، اگرچه اعطـای قـدرت تـام بـه پلیس ، برای اعمال قدرت ، به این نهاد جایگاهی ویژه میبخشد، به همان نسـبت باعـث بـروز ظن به اعمالش میشود (راتز، ترجمه میرزائیان ، ١٣٨٨).
همان طور که قبلا نیز ذکر شد، با توجه به غالـب بـودن رویکـرد پلیس جامعه محور در نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران ، لازم اسـت مؤلفـه هـای ایـن رویکرد در این باره تبیین و مشخص شود: اولویت پیشگیری بر مقابله : جوامع در حال گذر، با توجه به خواسته آن ها در عبـور از نظم مبتنی بر سنت و جایگزینی آن با نظمی جدید، همواره در معرض تهدیدات متنوع با توجه به قدرت انکارناپذیر سیستم های اطلاع رسانی در امکان مقایسه بـا گـروه هـای مرجع قرار دارند.
آنچه در رویکرد پلیس جامعه محور مطـرح اسـت استفاده از ظرفیت جامعه برای حل مشکلات مربوط به جرایم و بینظمیهاست ؛ چرا که امنیت مقوله ای فرابخشی است و همه دستگاه ها و نهادها در تولید آن نقش دارنـد؛ در مدیریت بحران نیز لازم اسـت ، بـرای کنتـرل بحـران ، پلـیس از ظرفیـت هـای سـایر ١.