چکیده:
در مقطعی که قدرت ها، از جمله زیدیان ، در یمن گرفتار ضـعف جـدی بودنـد، شـیعیان اسماعیلیمذهب توانستند در قالب دولت صلیحیان (٤٣٩ــ٥٣٢ ق .) حاکمیـت را در ایـن کشور به دست بگیرند. یکی از برجسته تـرین حاکمـان دولـت صـلیحی و آخـرین آنـان بانویی است به نام «اروی» (٤٤٠ـ٥٣٢ ق .) که به دلیل توانایی در مـدیریت و اقتـدار در حاکمیت ، از او به عنوان برترین زن فرمانروا در تاریخ اسلامی یاد میشود. اروی عـلاوه بر موفقیت های چشمگیر در عمران و آبادی و سـامان دادن بـه امـور سیاسـی یمـن ، در زمینه مذهبی و دعوت بر اساس مذهب اسماعیلیه نیز فعال عمل میکـرد و بـه خلفـای فاطمی مستعلوی مستقر در مصر وفادار بود. وی پـس از فـوت خلیفـه فـاطمی «الآمـر باحکام الله »، از ایدة وجود فرزندی به نام طیب برای الآمر، که در پس پرده ستر، امامت اسماعیلیه را استمرار میبخشید، حمایت کرد و این گونـه شـاخه طیبـی در برابـر شـاخه حافظی در میان اسماعیلیه مستعلویه به صورت جدی طرح شـد؛ امـا شـاخه حـافظی در طول زمان رقیب خود را کنار زد و تاکنون تنها نماینده اسماعیلیه مستعلویه بـاقی مانـده است . نویسنده ، در این مقاله میکوشد زندگی شخصی و سیاسی اروی را بررسی کند.
خلاصه ماشینی:
شایان ذکر است که علـی صـلیحی در طـول دورة فرمـانرواییاش دعوت و دولت را با هم تلفیق کرد؛ اما پرسـش مهـم ایـن اسـت کـه او چگونـه کـیش شیعیان اسماعیلیه را انتخاب کرد و سرپرسـتی دعـوت اسـماعیلیه را پـذیرفت ؟ بنـا بـر گزارش منابع تاریخی، داعی فاطمی، عامر بن عبدالله زواحی (ابن خلکان ، بیتا: ٤١١/٣) تـأثیر زیادی بر او داشته و در زمان خلیفۀ فـاطمی، مستنصـر بـالله ، او را بـه کـیش اسـماعیلیه درآورده است .
بعد از قتل علی صلیحی، پسر او، احمد، ملقب بـه مکـرم ، فرمـانروایی را بـر عهـده گرفت ، در حالی که پیش از او برادرش محمد ولیعهد بود (حسن ابراهیم ، بیتا: ٧٨)، ولـی با درگذشت او، فرمانروایی به احمد رسید.
بدون شک ازدواج مکـرم بـا أروی ١١ نقش مهمی در مسیر زندگی او و ادامۀ فعالیت هایش داشت ، و چون این بانو بـه قدرت سیاسی و توان بالای مدیریتی شناخته شده بود، همسـرش بـه او اعتمـاد زیـادی کرده ، ادارة امور سیاسیکشور را به مکرم سپرد.
پیش از این گفتیم مکرم هنگامی که فرمانروایی را بعد از پـدرش عهـده دار شـد، بـه تدریج در ادارة امور سیاسی به همسرش أروی اعتماد کرد و بخشی از کارها را بر عهدة او گذاشت ؛ زیرا او از حسن تدبیر و کفایت همسرش آگـاه بـود.