چکیده:
با توجه به افزایش فشار هزینه ای ناشی از پرداخت یارانه توسط دولت، کاهش پرداختهای یارانه ای و هدفمندسازی آن در دستور کار دولت قرار گرفت. از این رو به دلیل اهمیت بخشهای کشاورزی و صنایع غذایی در تامین غذای جامعه و امنیت غذایی، در مطالعه حاضر آثار افزایش قیمت حاملهای انرژی بر تولید، سرمایه گذاری و قیمت محصولات در بخشهای کشاورزی و صنایع غذایی بررسی شد. در این راستا الگوی تعادل عمومی قابل محاسبه (CGE) به کار رفت. پایه آماری الگوی تعادل عمومی مطالعه حاضر، ماتریس حسابداری اجتماعی (SAM) سال 1380 است. نتایج نشان داد با افزایش قیمت حاملهای انرژی، هزینه های واسطه در بخشهای کشاورزی و صنایع غذایی افزایش و به دنبال آن تولید به شدت کاهش می یابد. کاهش تولید، تقاضای نهاده سرمایه و سرمایه گذاری را کاهش و واردات کالاهای اساسی صنایع غذایی را افزایش داده است. با توجه به نتایج مطالعه، حمایت از بخشهای فوق به شیوه های مختلف مانند معافیتهای مالیاتی و اعطای وام و تسهیلات ویژه جهت بهبود در روشهای تولید پیشنهاد می شود.
خلاصه ماشینی:
درایران ،جوان بخت وسلامی (١٣٨٨)به منظوربررسی اثرحذف یارانه های بخـش کشـاورزی وصنایع وابسته به آن برخانوارهاومتغیرهای اقتصادی ایران وپیرایی واکبـری مقـدم (١٣٨٤)، به منظوربررسی اثرکاهش یارانه بخش کشاورزی(زراعـت )وتغییـر درنـرخ مالیـات بـر کـار، تولیدبخشی ورفاه خانوارشهری وروستایی ازالگوهای CGE استفاده کـرده انـد.
ازاین رومطالعه حاضـر نیـز بـا اسـتفاده ازمـدل تعـادل عمومی قابل محاسبه ،به بررسی آثارسیاسـت هدفمندسـازی یارانـه حاملهـای انـرژی بـر تولیـد، سرمایه گذاری وارزش تولیدات صنایع غذایی پرداخته است .
باتوجه به اینکه درشرایط رقابت کامل ،قیمـت کالاهاوخدمات تولیدی باهزینه تولیدآن کالایـا خـدمت برابـر اسـت ، هزینـه تولیـد کـالا یـا خدمات شامل هزینه نهاده های اولیه ،نهاده های واسطه ای ومالیات منهای یارانه خواهـد بـود کـه ازرابطه زیربه دست میآید: P1TOT(i) P1PRIM(i)P1MAT(i)P1TAX(i)P1SUB(i) (14) تعیین ترکیب کالایی هر فعالیت دربخشهایی که چندمحصول تولیدمیکنندبرای تعیین ترکیب کالایی هـر صـنعت ، از ساختارتوابع کشش تبدیلی ثابت (CET)بین محصولات تولیـد شـده بهـره گرفتـه شـده اسـت به گونه ای که درآمدحاصل ازفروش کل کالاهاباتوجه بـه تـابع تولیـد کشـش تبـدیلی ثابـت (رجوع شود به تصویر صفحه) مقدارهرکالادراین ترکیب به قیمت نسبی کالاهای تولیـدی درهـر فعالیـت وکشـش تبدیلی بین کالاهابستگی دارد.
حذف یارانه حاملهای انرژی،افزایش هزینه های واسطه ای وبه دنبال آن افـزایش قیمت تمام شده تولیدرادررشته فعالیتهای تولیـدی بـه همـراه دارد.
درصد تغییر در متغیرهای مقداری مربوط به فعالیتهای کشاورزی و صنایع غذایی بر اثر شوک وارد بر الگو رشته فعالیتهای تولیدی تولید سرمایه گذاری نهاده سرمایه نیروی کار فعالیتهای زراعی وباغی -4/5 -11/98 -11/98 -7/98 خدمات کشاورزی ودامپروری -8/54 -13/68 -13/68 -2/26 فعالیتهای دامی وشکار -13/49 -14/6 -14/6 -12/06 جنگلداری -10/81 -13/81 -13/8 -7/84 ماهی وسایرحیوانات آبزی -13/67 -13/17 -13/17 -14/3 روغنهای خوراکی -12/88 -13/44 -13/44 -11/58 سایرموادغذایی -15/41 -19/64 -19/64 -4/51 مأخذ:محاسبات تحقیق تغییرات حاصل ازهدفمندسـازی یارانـه حاملهـای انـرژی بـر ارزش تولیـدات بخشـهای کشاورزی وصنایع غذایی درجدول ٧ارائه شده اند.