رحم جایگزین از دیدگاه حقوقی مقاله

سابقه و هدف: رحم جایگزین یعنی موافقت لازم با صاحب رحمی که اعلام آمادگی می نماید تا برای یک زوج نابارور، دوره بارداری را طی نموده و نوزاد را به آنها تحویل دهد. در رحم جایگزین، میزبان به طور کامل جانشین مادر واقعی شده و ممکن است فرزند مهمان، هیچ ارتباط ژنتیکی با مادر دوم خود نداشته باشد. مطالعه حاضر ابعاد حقوقی رحم جایگزین را با توجه به مسائل مربوط به ایران و کشورهای دیگر مورد بررسی قرار می دهد.مواد و روش ها: در مطالعه حاضر از سایت های معتبر علمی مثل IranMedexو NCBI، در خصوص رحم جایگزین و روش های کمک باروری جستجوی لازم صورت پذیرفت. از مقالاتی که دیدگاه حقوقی نویسندگان نسبت به رحم جایگزین، مبتنی بر فقه اسلام به ویژه فقه شیعه بوده و توجهی به قوانین حقوقی مدنی و اجتماعی داخل نیز داشته اند، استفاده گردید. به مقالاتی در زمینه تحقیق، تتبع و جایگاه علمی رحم جایگزین و تاثیر آن در مسائل خانوادگی، استناد شد.یافته ها: در رحم جایگزین، باید به عرف، قانون و مسائل اعتقادی هر جامعه توجه داشت. در اتریش، آلمان، سوئد، نروژ، یونان، ایرلند و فنلاند، استفاده از رحم جایگزین، یا غیرقانونی است و یا قانونی وجود ندارد. در ایران قانون خاصی تدوین نشده و متقاضیان بیشتر به فتاوی فقهای شیعه مراجعه کرده و در صورت مقلد بودن، از مرجع تقلید خود پیروی می نمایند. یا تابع مراکز ناباروری بوده و بر اساس دیدگاه آنها عمل می نمایند. در بعضی از کشور ها نیز به صورت تبرعی عمل شده و نفع و مصلحت کودک معیار است. نتیجه گیری: عده ای این اقدام درمانی را برای طرفین مفید دانسته و معتقدند منع استفاده از رحم جایگزین باعث محدودیت برای بعضی از زوج های نابارور می شود. عده ای نیز خطر بکارگیری این روش را بیشتر از نفع آن می دانند. گرچه خلاء قانون به صورت فراگیر حس می شود، ولی درباره مسائلی مانند سرپرستی کودک، حقوق والدین و انگیزه انجام این کار، اختلاف نظرهایی وجود دارد.

Introduction: Surrogacy means necessary agreement with the womb owner who is ready for pregnancy and delivering the infant for an infertile couple. In a surrogacy، the host replaces the real mother totally and the guest child may not have any genetic relationship with his/her second mother. This study investigated the surrogacy legal dimensions according to the related issues of Iran and other countries. Methods: In this study، necessary searches were used from scientific reliable sites such as Iran Medex and NCBI about surrogacy and ART methods. The articles with the author''s legal point of view toward surrogacy were used based on Islamic jurisprudence especially Shia jurisprudence that paid attention to Iranian civil legal and social laws. This study also was referred to the articles about scientific position of surrogacy and its'' effect on family problems. Findings: Tradition، law and doctrinal issues of each society should be considered in a surrogacy. In some countries such as Astralia، Germany، Swedish، Norway، Greece، Irland and Finland، using of surrogacy is illegal or there is no law about this. Any specific law does not codified in Iran. Therefore، the applicants refer to shias jurists'' judgments and if they imitate of someone، they follow their Marja Taghlid. Alternatively، they follow up infertility centers and act based on their viewpoint. In some contries، the benefit of infant is more important. Conclusion: Some people believe that this treatment is useful for both parties and that forbiddance of using surrogacy causes restriction for some infertile couples. Some people deem that the risk of using this method is more than its benefit. Although the vacancy of law feels universally، there is disagreement on some issues such as guardianship، parental rights and motivation of doing this work.

"البته باید در نظر داشت که این مسئله می تواند همانند بسیاری از موضوعات دیگر مثل پیوند اعضاء نهایتا به یک کار تجاری تبدیل شده و راه سود جویی را برای عده ای باز نماید، لذا مشاهده می گردد که کشورهایی مثل استرالیا، استفاده از رحم جایگزین را در غیرتجاری بودن آن مجاز می دانند. البته باید در نظر داشت که در نظام جمهوری اسلامی، دستورات شرع مقدس خود قانون است، لذا می طلبد تا در خصوص مسائل روز که در هر زمان عده ای از مردم جامعه را فصل الخطاب خود خواهد دانست، قانون گذاران را ترغیب به تدوین قوانینی نماید تا با توجه به سیاق این مقاله، مراکز باروری و ناباروری، خطی مشی اصلی نظام را در قوانینی که به علوم پزشکی مربوط می شود، مخصوصا در رحم جایگزین و مسائل مربوط به روشهای کمک باروری رعایت نمایند. ممکن است مراکز درمان ناباروری که لاجرم در استفاده از رحم جایگزین نیز نقشی خواهند داشت، یا به گفته های بیمار و متقاضیان امر، اکتفا نمایند و یا در صورت توجه به مسائل فقهی، میزان این کار را بر اساس اعتقادات خود در نظر بگیرند. Law investigation of new artificial reproductive technologies, surrogacy, gamete and embryo donation. Surrogacy contracts (wet nurse before birth) in Iranian Law. J of Reproduction and Infertility 2009; p: 182-94. Issuing Birth Certificates and ID cards for New born following a surrogate Birth and the Legal and Ethical Responsibilities of the Medical Team."