چکیده:
مطالعات اسلامی به عنوان یکی از حوزه های مهم شرق شناسی از دیر باز مورد توجه مستشرقان بوده است. ولتر به عنوان یکی از این مستشرقان در سده هجدهم میلادی (1694- 1778) به شرح و بسط آراء و افکار خود درباره اسلام به ویژه حضرت محمد(ص) پرداخت. او در آغاز یعنی در مرحله نخست، نگاهی بسیار منتقدانه نسبت به اسلام و حضرت محمد(ص) داشته است. تا جائی که پیامبر را مردی جاعل، دروغگو و فریب کار معرفی کرده است. مرحله دوم که در اواسط زندگی فرهنگی و علمی او است، به موضعی معتدل تر نسبت به اسلام و حضرت محمد(ص) رسیده است. در این مرحله پیامبر را مردی سیاستمدار معرفی کرده است و در نهایت در اواخر عمر به مدح و ستایش حضرت محمد(ص) پرداخته است. و حضرت را پدید آورنده بزرگ ترین انقلاب روی زمین، و دین اسلام را بزرگ ترین دین معرفی کرده است. در این مقاله برآنیم تا براساس روش توصیفی-تحلیلی به شرح افکار ولتر درباره پیامبر، چگونگی متحول شدن او و علل آن بپردازیم. و در همین جهت در صدد پاسخ به پرسش های زیر باشیم. 1. علل نگاه نقادانه ولتر به شخصیت حضرت محمد(ص) چیست؟ 2. ولتر در چه مواردی نسبت به حضرت محمد(ص) انتقاد داشته است؟ 3. علل تغییر دیدگاه ولتر نسبت به حضرت محمد(ص) چه بوده است؟ 4. آیا بین نگاه مثبت ولتر در نیمه دوم عمرش نسبت به حضرت محمد(ص) و نگاه نقادانه او نسبت به مسیحیت، ارتباطی وجود دارد؟
خلاصه ماشینی:
بررسی علل دیدگاه منتقدانه ولتر نسبت به حضرت محمد(ص ) دعوت جهانیان به اسلام در پنج سدة اول میلادی با استقبال کشورهای غرب و شـرق مواجـه شد این امر دستگاه کلیسا را به وحشت انداخت از سدة دهـم مـیلادی پـاپ و کشـیش هـای بزرگ مثل : جربرت و پطرس شخصا وارد میدان اسلام شناسی و نوشتن نقد و اشکالات بر آن ١ معبد: temple در آن زمان افرادی را که در این نوع محافل رفت و آمد میکردند آزاد فکـران مـی نامیدنـد دو دسـته بودنـد: گروهی اهل تحقیق ، و گروه دیگر را که بیشتر به همت خانم های معروف اداره می شد، وسیلۀ برای سرگرمی قرار دادند.
و از آن جا که ولتر در ابتدای مسیر مطالعاتی خود دربارة اسلام و پیامبر اسلام (ص ) با این گونه اندیشه ها و افکار آشنائی پیدا کرد و به دلیل آن که عمده تـرین منـابع و مأخـذی کـه ولتـر بـا آن برخورد داشته است آکنده از اندیشه های مغرضانه بود در نهایت بـر افکـار و آراء ولتـر دربـارة حضرت محمد(ص ) بسیار مؤثر بود.
در قرون وسطی همواره از حضرت محمد به عنوان کسی کـه نظـام سیاسـی خودکامـه ای را برقرار کرده بود یاد شده است ؛ اما ژان ژاک روسو متفکر بزرگ و از هم عصران ولتر وقتی محمـد ١ نصراله نیک بین [بی تا]، اسلام از دیدگاه دانشمندان غرب ، [بی جا]: نشر دفتر مذهبی سیمان درود، ص ٦٩ .