چکیده:
ﺑﺎ ﻓﺮوﭘﺎﺷﯽ ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺗﯿﻤﻮری و آق ﻗﻮﯾﻮﻧﻠﻮ، از ﯾﮏ ﺳﻮ، وآﻏﺎز ﻗﺪرت ﮔﯿﺮی ﺻﻔﻮﯾﺎن، از ﺳﻮی دﯾﮕـﺮ، ﺑﺴـﯿﺎری ازحکومت های محلی از موقعیت به وجود آمده و خلاء قدرتی توانمند و باثبات در ایران،استفاده نموده،و به خصوص به موازات صفویان،درصدد گسترش قلمرو حکمروایی خود به ماورای محدوده جغرافیایی قدرت نیم بند خویش برآمدند،با توجه به این وضعیت،نخستین دهه از حکومت صفوی صرف ازمیان برداشتن باقیمانده این قدرت ها و سرکوب حکام و فرمانروایان محلی در ایران شد،که تقریبا از سال 907 تا 916 هجری قمری به طول انجامید.ﻗﻤﺮی ﺑﻪ ﻃﻮل اﻧﺠﺎﻣﯿﺪ. از ﺟﻤﻠﮥ ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ اﯾﻦ ﺗﻼش ﻫﺎ، ﮐﻪ ﺑﻪ دﻟﯿﻞ ﺣﻤﺎﯾﺖ ﻣﺴـﺘﻘﯿﻢ آق ﻗﻮﯾﻮﻧﻠﻮﻫـﺎ، در اﯾـﻦ زﻣـﺎن از اﻫﻤﯿـﺖ ﺑـﻪ ﺳـﺰاﯾﯽ ﺑﺮﺧﻮردار ﮔﺮدﯾﺪ، ﺗﮑﺎﭘﻮی ﺧﺎﻧﺪان ﭼﻼوی ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﮐﺴﺐ ﺟﺎﯾﮕﺎﻫﯽ ﻓﺮاﻣﻨﻄﻘﻪ ای اﺳﺖ ﮐﻪ در اﺑﺘﺪای ﻗﺪرت ﮔﯿـﺮی ﺣﮑﻮﻣﺖ ﺻﻔﻮﯾﺎن، در ﻃﺒﺮﺳﺘﺎن ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺖ، و ﺑﺎ ﺗﺼﺮف اﯾﺎﻟﺖ ﻣﻬﻢ ری، ﻣﺸـﻐﻠﮥ ذﻫﻨـﯽ ﭘﺎدﺷـﺎﻫﯽ ﺻـﻔﻮی را ﻓﺮاﻫﻢ آورد،اﻫﻤﯿﺖ اﯾﻦ ﻣﺴﺌﻠﻪ ﺑﺮای ﺻﻔﻮﯾﺎن، ﺗﺎ ﺟﺎﯾﯽ ﺑﻮد، ﮐﻪ ﺳﺎﯾﺮ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎ و اﻫﺪاف اﯾﺸﺎن را ﺗﺤﺖ اﻟﺸﻌﺎع ﺧﻮد ﻗﺮار داده، و ﺷﺎه اﺳﻤﺎﻋﯿﻞ را ﻣﺠﺒﻮر ﮐﺮد ﺗﺎ ﻣﺸﺨﺺ ﮐﺮدن ﺗﮑﻠﯿﻒ آن، ﮐﻪ ﺑﻪ ﺳﺮﮐﺮدﮔﯽ اﻣﯿﺮ ﺣﺴﯿﻦ ﮐﯿـﺎ ﭼـﻼوی ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮد، ﺳﻔﺮﺧﻮد ﺑﻪ ﻓﺎرﺳﺮا ﮐﺎن ﻟﻢ ﯾﮑﻦ رﻫـﺎ و ﺑـﺮ ﺣـﻞ اﯾـﻦ ﭼـﺎﻟﺶ ﺗﻤﺮﮐـﺰ ﻧﻤﺎﯾـﺪ . در ﻧﺘﯿﺠـﮥ اﯾـ اﺳﺘﺮاﺗﮋی، ﺻﻔﻮﯾﺎن ﭘﺲ از ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﺑﺎ ﻣﺸﮑﻼت ﻓﺮاوان، ﺗﻮاﻧﺴﺘﻨﺪ، ﻣﻨﻄﻘﮥ ﻃﺒﺮﺳﺘﺎن را ﺗﺼﺮف ﻧﻤﻮده و ﺑﻌﺪ از ﺑﺎزﭘﺲ ﮔﯿﺮی ری، آﺧﺮﯾﻦ ﺗﻼش ﭼﻼوﯾﺎن در ﺟﻬﺖ ﺑﺴـﻂ قدرت در ﺧـﺎرج از ﺣـﻮزة ﺣﮑـﻮﻣﺘﯽ ﺧـﻮﯾﺶ را، در ﻧﻄﻔـﻪ ﺧﺎﻣﻮش ﮐﻨﻨﺪ، ﺑﺮ ﻫﻤﯿﻦ اﺳﺎس ﻫﺪف اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ ﺑﺎ روش ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ ـ ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ و ﺑﺮ ﭘﺎﯾـﮥ ﻣﻨـﺎﺑﻊ ﮐﺘﺎﺑﺨﺎﻧـﻪ ای و ﺑﺮرﺳـﯽ منابع مورد نیاز،این است که چگونگی این تلاش های چلاویان را،در جهت عملی نمودن اهداف مورد نظر،تبیین و تشریح نماید.