چکیده:
هدف از این پژوهش، بررسی میزان پایبندی به مناسک و رفتارهای دینی در دانشآموزان و بررسی عوامل موثر بر آن میباشد. برای تبیین مساله و تعیین چارچوب نظری از نظریههای کارکردی دین و نظریات دورکیم درباره مناسک دینی استفاده شده است. روش تحقیق این پژوهش، روش کتابخانهای و پیمایشی است و برای گردآوری اطلاعات میدانی از ابزار پرسشنامه بهرهگرفته شدهاست. برای تجزیه و تحلیل دادهها نیز از آزمونهای آماری شاخصهای پراکندگی مرکزی، ضریب همبستگی پیرسون و ضریب همبستگی چندگانه استفاده شدهاست. جامعه آماری تحقیق، دانشآموزان مقطع متوسطه شهرستان زنجان در سال تحصیلی91-90 است که تعداد376 نفر از طریق فرمول تعیین حجم نمونه کوکران به دست آمدهاست. نتایج به دستآمده نشان میدهد که متغیر وابسته یعنی مناسک و رفتارهای دینی با متغیرهای جامعهپذیری دینی، نظارت و کنترل اجتماعی، انسجام اجتماعی و تجدید حیات اجتماعی رابطه معنیداری دارد و کسانی که نمره این متغیرها در بین آنها بالا بود، نسبت به بقیه پایبندی بیشتری بر مناسک و رفتارهای دینی دارند. تحلیل ضرایب همبستگی چندگانه نیز نشان داد که متغیرهای نظارت و کنترل اجتماعی، جامعهپذیری دینی، انسجام اجتماعی و تجدید حیات اجتماعی(دینی) به ترتیب بیشترین تاثیر را بر متغیر وابسته دارند. همچنین تحلیل یافتهها به تفکیک جنسیت حاکی از آن است که میزان پایبندی دانشآموزان دختر به مناسک و رفتارهای دینی بیشتر از دانشآموزان پسر میباشد.
خلاصه ماشینی:
نتایج به دستآمده نشان میدهد که متغیر وابسته یعنی مناسک و رفتارهای دینی با متغیرهای جامعهپذیری دینی، نظارت و کنترل اجتماعی، انسجام اجتماعی و تجدید حیات اجتماعی رابطه معنیداری دارد و کسانی که نمره این متغیرها در بین آنها بالا بود، نسبت به بقیه پایبندی بیشتری بر مناسک و رفتارهای دینی دارند.
مقادیر ضریب آلفای کرونباخ متغیرهای تحقیق عنوان متغیر ضریب آلفای کرونباخ تعداد گویه ها مناسک و رفتارهای فردی 75/0 7 مناسک و رفتارهای جمعی (رسمی) 85/0 4 مناسک و رفتارهای جمعی (غیر رسمی) 83/0 3 انسجام اجتماعی 78/0 6 نظارت و کنترل اجتماعی 89/0 6 جامعه پذیری دینی 84/0 6 تجدید حیات اجتماعی 93/0 6 یافتههای پژوهش یافتههای به دست آمده از تحلیل آماری نشان میدهد که میزان پایبندی اکثریت دانشآموزان (4/68%) به انجام مناسک فردی دینی بالا و متوسط (7/20%) است.
نتایج به دست آمده از آزمون فرضیههای پژوهش نیز حاکی از آن است که متغیرهای مستقل تحقیق یعنی انسجام اجتماعی، نظارت و کنترل اجتماعی، جامعهپذیری دینی و تجدید حیات اجتماعی با متغیر وابسته یعنی مناسک و رفتارهای دینی دانشآموزان رابطه معنادار دارند.