نگاهی به پیشینه ی مطالعات علوم بلاغی در ادبیات عرب مقاله

با توجه به ارتباط تنگاتنگ نقد ادبی و بلاغت، و نظر به اینکه شعر و ادب و علوم بلاغی ایرانیان، در رشد و بالندگی و گسترش، سخت تحت تاثیر و نفوذ فرهنگ اسلامی و عربی قرار گرفته است؛ نگارنده در این پژوهش کوشیده است براساس منابع معتبر، به اجمال و به شیوه توصیفی ـ تحلیلی، ابتدا عوامل و آبشخورهای موثر در شکل گیری و تدوین مباحث بلاغی عربی را بررسی کند و سپس سیر تحول و تطور این علوم را به شکل نقد تاریخی بکاود. به همین منظور در این مقاله کیفیت بلاغت اعراب جاهلی و بلاغت بعد از اسلام، و نیز نقش اسلام و قرآن و علمای دینی و ادیبان، و نقش برجسته ایرانیان و یونانیان در بلاغت عربی بررسی و تحلیل شده است. سرانجام از میان انبوه آثار تالیف شده در باب نقد بلاغی، تنها آن تعدادی که در علم بلاغت نقش موثرتری داشته اند، به ترتیب تاریخی ذکر شده و آثار برجسته مورد تعمق و تامل بیشتر قرار گرفته اند.

Bearing in mind the close relationship between literary criticism and rhetoric، and given the fact that the thriving and expansion of Persia poetry، literature and rhetorical sciences have been immensely influenced by Islamic-Arabic scholarship، the present author، using a descriptive-analytic approach، has tried in this study to examine first the factors and sources effective in the formation and formulation of Arabic rhetorical discussions، and، then، investigate the developmental trend of these sciences using a method of historical criticism. To this end، the article will study and analyze the quality of the Jaheliyya as well as the post-Islam rhetoric; the role of Islam، the Qor’an and the religious scholars; and the remarkable part performed by Persians and Greeks in the refinement of Arabic rhetoric. Finally، from among the myriad of works written on rhetorical criticism، he will consider، in some depth and in a chronological order، only a few of those that have played an effective role.