چکیده:
اساطیر اگر چه در چارچوب داستان بیان می گردند، اما دارای کاربستی با ارزش در زندگی
آدمیزادگان بوده اند و هر آنچه به گ ذشته های دورتر باز گردیده شود، دیده می شود که اساطیر، بیشتر
زندگی آدمی را سامان می داده اند، زیار آدمیزادة دوره باستانی تنها راه و روش زندگی خویش را از همین
داستان های اساطیری دریافت می داشت . به هر روی اینک جستار در اساطیر باستان دوستدار دانش را
با اندیش ه ها و دیدگاه های دودمان های درگذشته آشنا می سازد . این اساطیر گاه سرچشمه هایی نهان و
گاه کاربست هایی به هم آمیخته دارند و این مقاله تلاش دارد با واکاوی اساطیر ایران باستان در زمینه
های گوناگون به چگونگی کاربست سیاسی اساطیر در ایران باستان بپردازد.
Although myths are described within story, but they have valuable application
in human life. Whatever one goes back to the far past, he finds more important
role of the myths in human life order. They inspired their ancient way of life
from these myths. However, to know about the ancient myths means to
understand the ideas of our ancestors in the past. Sometimes they are
considered as an important source in this ground. The article attempts by
analyzing ancient Persian myths in different aspects in order to deal with the
political application of the political Iran’s myths.
خلاصه ماشینی:
پـژوهش حاضر در پی راهی است تا با فراتر رفتن از نظریه های موجود اسطوره شناسی که بیشتر بر سرچشمه هـای پدیدآمدن اساطیر تمرکز یافته اند به روشن کردن کاربرد و کارکرد اسطوره ها در عمل و به ویژه در حـوزة سیاست بپردازد و از آن روی که بر کرانۀ زمانی ایران باستان جستار می کند، وجۀ همت خـود را کـارکرد سیاسی اسطوره های ایرانی قرار داده و با به کارگیری نظریۀ «کارکرد اسطوره » به عنوان نقطـۀ عزیمـت خود، این پرسش روشن را بیان می دارد کـه : «اسـطوره هـای ایـران باسـتان دارای چـه کاربـست هـای سیاسی ای بوده اند و در این حوزه به چه مفاهیمی اشاره می نموده اند؟» و در پاسخ به چنین پرسشی ، ایـن فرضیه را عنوان می نماید: «اسطوره های ایران باستان با توجه به اینکه باورهای مقدس مردمان باسـتانی ایران بوده اند، از نظرگاه سیاسی دارای کاربست هـایی همچـون هویـت بخـشی ، امنیـت زایـی ، قـدرت - مشروعیت زایی ؛ و آرمانگرایی - فرجامشناسی بوده اند.
) حال پرسش پژوهش پـیش رو ایـن اسـت کـه در ایـران باسـتان اسطوره ها چه کارکردی در راه ایجاد چنین اجزایی برای تشکیل نظام های سیاسی داشته اند؟ در پاسخ بـه این پرسش پژوهش عناصر سرزمین و جمعیت را در مفهوم کارکرد هویت بخش اساطیر، عنصر امنیت را در بخش کارکرد امنیت زای اساطیر، عناصر قدرت و مشروعیت را در بخش کارکرد قدرت مشروعیت زای 1 - Hitties 2 - Urartians 3 - Mannaens 4 - Lullubians 5 - Kassites 6 - Guttians ◊ ١٥٤ فصلنامه تخصصی علوم سیاسی / شماره سیزدهم / زمستان ١٣٨٩ اساطیر و عنصر اهداف را در دو مفهوم کارکرد آرمانگرایی و فرجامشناسی اسـطوره هـای ایـران باسـتان جستجو می کند.