چکیده:
جهانی شدن از زوایای مختلفی بررسی شده است که بیش از هـر چیـز لازم است مباحث فرانظری یعنی بعد هستی شناسـی و معرفـت شناسـی آن مـورد ارزیابی قرار گیرد. اینکه چه موضوعات و سوژه هایی در مطالعه جهانی شـدن باید موردتوجه قرار گیرد مهم ترین ویژگی هستی شناسـی جهـانی شـدن را تشکیل می دهد. در این میان واژه شناسی ، تاریخچه ، نقش کنشگران ، ماهیـت ساختاری - کارکردی و ابعاد مختلف آن از مهم ترین موضوعات و سـوژه هـای جهانی شدن محسوب مـی شـود. همچنـین تاکیـد بـر سـه روش مطالعـاتی اثبات گرا، پسا اثبات گرا و هنجارگرا نیز از مهم ترین مباحـث معرفـت شناسـی جهانی شدن اسـت . اخـتلاف پیرامـون مباحـث فرانظریـه جهـانی شـدن بـر اختلاف میان نظریه پردازی در خصوص جهانی شدن موثر بوده اسـت کـه در این مقاله به چهار مناظره بزرگ نظری اشاره می شود. در این راستا هـدف از نگارش این مقاله پاسخ به این پرسش ها است که مباحـث فرانظـری جهـانی شدن چه تاثیری بر دیدگاه های نظری جهانی شدن داشته است ؟عمده تـرین جدال نظری مربوط به کدام دسـته از نظریـات اسـت ؟ و ایـن جـدال نظـری بیشتر متاثر از بعد هستی شناسی است یا معرفت شناسی ؟ شـیوه پاسـخگویی به این پرسش ها به صورت توصیفی – تحلیلی و با استناد به منابع کتابخانـه - ای و اسنادی است .
خلاصه ماشینی:
com@A_khani١٠٠ تاریخ دریافت : ١٣٩١/٧/١٨ تاریخ پذیرش : ١٣٩٢/٢/١٥ فصلنامه سیاست جهانی ، دوره نخست ، شماره ٢، زمستان ١٣٩١، صص ٣١٤-٢٧١ اختلاف میان نظریه پردازی در خصوص جهانی شدن موثر بوده اسـت کـه در این مقاله به چهار مناظره بزرگ نظری اشاره می شود.
واژه های کلیدی : جهانی شدن ، فرانظریه ، نظریه ، مناظره مقدمه از دهه هفتاد قرن بیستم میلادی هرچند کـه موضـوع جهـانی شـدن مـورد توجه محافل علمی - دانشگاهی قرار گرفته است اما اتفاق نظر چندانی میـان پژوهشگران پیرامون مباحث هستی شناسی جهانی شدن یعنـی واژه شناسـی ، تاریخچه ، نقش کنشگران ، ماهیت ساختاری - کـارکردی ، ابعـاد و مسـائلی از این قبیل وجود ندارد.
هدف اصلی این پژوهش پاسخ به این پرسش ها است که : - فرانظریه جهانی شدن چیست ؟ - مباحث فرانظری جهانی شدن چه تأثیری بر دیدگاههای نظری جهـانی شدن داشته است ؟ - بیشترین جدال نظری دربارة جهانی شـدن مربـوط بـه کـدام دسـته از نظریات است ؟ و این جدال نظری بیشتر مربوط بـه مباحـث هسـتی شناسـی است یا معرفت شناسی ؟ به نظر می رسد نظریه های غیرغربی مانند نظریات مارکسیستی و به ویـژه اسلامی بیشترین جدال نظری را بـا نظریـه هـای مدرنیسـتی داشـته و خـود نظریات مدرنیستی نیز جدال نظری عمیقـی بـا نظریـات پسـت مدرنیسـتی داشته است .
نظریه های مختلف جهانی شدن وبه ویژه جدال های نظری میان برخـی از آنها علاوه بر اینکه ریشه در هستی شناسی هـای مختلـف دارنـد، بـه مباحـث معرفت شناسی نیز مرتبط اند که پرداختن به آن بحث بعدی ایـن پـژوهش را تشکیل می دهد.