چکیده:
سالمندی مرحله ای از زندگی و حاصل روابط بین نسلی و از این نظر منحصر به جوامع انسـانی اسـت . بنابراین ، هرگونه خللی در روابط بین نسلی میتواند زندگی انسان در این مرحله را با آسیب هایی همراه کند. واکنش جامعه ، متخصصان و سیاست گذاران به این پدیـدة جمعـی، واقعـی، مـرتبط بـا ارزش هـا، کثیرالابعاد و بین رشته ای آن را به عنوان یک مسئله اجتماعی مطرح کرده است . کیفیـت زنـدگی یکـی از این ابعاد مهم در زندگی سالمندان است که این مقاله تلاش می کند به شناختی دربارة عوامل موثر بر آن دست یابد و در این مسیر بر تاثیر شبکه هـای حمایـت اجتمـاعی غیررسـمی تاکیـد دارد. مـدل نظـری به کاررفته در این مقاله با استفاده از چند نظریه اجتماعی در حوزة مطالعات سالمندی و کیفیت زنـدگی ساخته شده است . روش پژوهش کمی، میدانی و پهنانگر است . طرح نمونه ای به شیوة تصادفی سهمیه ای با حجم ٣٠٠ نفر در سال ١٣٩١ در شهر تهران اجرا شده است . نتایج این پژوهش نشـان مـیدهـد کـه عوامل مجموعه حمایت های اجتماعی فقط تا آنجا قدرت زیادی در تبیین کیفیت زنـدگی دارنـد کـه از مجموعه عوامل اجتماعی جدا باشند. اما مناسبات اجتماعی اعم از پیوندهای اجتمـاعی و مشـارکت در فعالیت های جمعی مستقل از حمایت اجتماعی توانایی بالایی در این تبیین نشان میدهند. این موضـوع بیان کنندة اصالت چنین تاثیری است و نشان میدهد که متغیرهای حمایت اجتماعی مستقل از مناسـبات اجتماعی قادر به تبیین کیفیت زندگی سالمندان نیست . از طرف دیگر حمایت ابزاری برعکس حمایـت عاطفی اثر مثبتی بر کیفیت زندگی سالمندان ندارد. یعنی سالمندانی که حمایت ابزاری بیشتری دریافـت می کنند کیفیت زندگی بالاتری ندارند.
خلاصه ماشینی:
تأثیر حمایت های اجتماعی غیررسمی بر کیفیت زندگی سالمندان بازنشسته به مثابۀ یک مسئلۀ اجتماعی: مطالعۀ صندوق تأمین اجتماعی و صندوق صنعت نفت 3 مجید کوششی ١،علیاصغر سعیدی ٢،شیوا پروائی هره دشت تاریخ دریافت : ١٣٩٢/١٠/١٦- تاریخ پذیرش : ١٣٩٢/١١/١٩ / چکیده سالمندی مرحله ای از زندگی و حاصل روابط بین نسلی و از این نظر منحصر به جوامع انسـانی اسـت .
شـبکه هـای حمایـت اجتمـاعی غیررسـمی در قالـب شـبکۀ خویشاوندی، شبکه های دوستی، شـبکۀ همسـایگی و گـاهی در شـکل انجمـن هـا، هیئـت هـا، سازمان ها و کلوپ ها ظاهر میشوند و در بهبود کیفیت زندگی سـالمندان بازنشسـته تأثیرگـذار هستند چراکه فرد در جریان این روابط و پیونـدها، منـابعی را بـه دسـت مـیآورد کـه سـرمایۀ اجتماعی فرد را ارتقا می دهد، موجب رضایت از زندگی در این دوران میشود، منزلت و پایگاه اجتماعی فرد سالمند بازنشسته را حفظ میکند و درنهایت کیفیت زنـدگی مناسـبی بـرای فـرد فراهم می شود.
بـه همین شکل نتایج این پژوهش یافته هـای پـژوهش علـیپـور (١٣٨٨) کـه بـر رابطـۀ حمایـت ساختاری و کیفیت زندگی سالمندان ثابت شده است و می توان به اهمیت شبکه ها و ارتباطـات اجتماعی و حضور در انجمن ها به عنوان عاملی برای افزایش عزت نفس سالمندان اشاره کرد.