چکیده:
این مقاله برآن ست تااحتمال حدس معنای واژگان وعدم ارجاع پی‌در‌پی به فرهنگ لغات رادرفرایندترجمه بررسی کندوبه امکان آموزش این شیوه به مترجمان بپردازد.سوالی که این تحقیق درپی یافتنپاسخی برای آنست این می‌باشد که آیادرترجمه،می‌توان تفاوتی درترجمةانواع مختلف واژه،اعم ازبسیط ومرکب واشتقاقی قائل شد،به گونه‌ای که باعدم رجوع پی‌در‌پی به فرهنگ لغات،ترجمة متون باسرعت بیشتری انجام شودوبه فراینددرک آسیب نرسد؟وآیامی‌توان باآموزش ساختارواژگان زبان به مترجم،به ترجمة وی سرعت بیشتر داده وکیفیت انتقال مفاهیم رابالاتر ببریم؟برای پاسخ‌گویی به این سوال،چهار متن باموضوع سفرنامه انتخاب شدو700 واژة محتوایی ازهر متن استخراج گردید.سپس به بررسی انگیختگی(رابطة مستقیم بین صورتومعنا)درواژگان مرکبواشتقاقی این متون پرداخته شدوبابررسی‌های آماری این نتیجه به دست آمدتعدادواژگانی که ازترکیب معنای اجزای تشکیل دهندة واژه می‌توان به معنای کل واژه دست یافت وبه عبارتی واژگان انگیخته،هم درمیان واژگان مرکب وهم واژگان اشتقاقی،بیش ازواژگان نیمه‌انگیخته و ناانگیخته است.بنابراین دربرخی متون،مترجم بایافتن ودانستن معنای واژگان بسیط وساختارواژه،می‌تواندمعنای واژگان مرکب ویااشتقاقی راکه باآنها مواجه می‌شود،تاحدزیادی حدس بزندونیازبه صرف وقت برای یافتن معنای واژگان مرکب واشتقاقی نیست.
Inthis paperwe try to study theprobability ofguessing themeaning ofwords without continuosly referring to thedictionary for translation. If this is a useful method،we can teach it to translators. The questions this research tries to answer are as follows: 1)Can we differentiate the different sorts of words (simple،compound and derivational words) intranslation inaway thatwe would nottneed to continuously refer to the dictionary،and thus increase the pace of translation without damaging the process of reception? 2)Can we teach this methodtotranslatorstoacceleratethe pace of their translation and promote the quality of translation? To answer these questions،we considered four passages with the subject of travel writing and extracted700content wordsfrom them. We then considered the motivation (the relation between form and meaning) in compound words and derivational words. After using statisticalmethods،we concluded thatthe number ofthe wordsthat we can gofrom form to their meaning (motivated words) both in compound and in derivational words is more than semi motivated and dark words. Therefore،in translating some texts،the translatorcan understand the meaning ofderivational and compound…
خلاصه ماشینی:
سـؤالی کـه ایـن تحقیـق در پـی یـافتن پاسخی برای آن است این می باشد که آیا در ترجمه ، می توان تفاوتی در ترجمـة انـواع مختلـف واژه، اعـم از بسیط و مرکب و اشتقاقی قائل شد، به گونه ای که با عدم رجوع پی درپی به فرهنگ لغات، ترجمـة متـون بـا سرعت بیشتری انجام شود و به فرایند درک آسیب نرسد؟ و آیا می توان با آموزش ساختار واژگـان زبـان بـه مترجم ، به ترجمة وی سرعت بیشتر داده و کیفیت انتقال مفاهیم را بالاتر ببـریم ؟ بـرای پاسـخ گـویی بـه ایـن سؤال، چهار متن با موضوع سفرنامه انتخاب شد و٧٠٠ واژة محتوایی از هر متن استخراج گردیـد.
سـپس بـه بررسی انگیختگی (رابطة مستقیم بین صورت و معنا) در واژگان مرکب و اشتقاقی این متون پرداخته شد و بـا بررسی های آماری این نتیجه به دست آمد تعداد واژگانی کـه از ترکیـب معنـای اجـزای تشـکیل دهنـدة واژه می توان به معنای کل واژه دست یافت و به عبارتی واژگان انگیخته ، هم در میان واژگان مرکب و هم واژگـان اشتقاقی ، بیش از واژگان نیمه انگیخته و ناانگیخته است .
بنـابراین ، در صـورت اثبـات ایـن فرضیه ، می توان در برخی متون، ارجاع به فرهنـگ لغـات بـرای یـافتن معنـای واژه را فقـط در واژگان بسیط انجام داد و معنای واژگان مرکب و یا اشتقاقی را که با آنها مواجـه مـی شـویم تـا حدود زیادی حدس زد، در این صورت، نیاز به صرف وقت برای یافتن معنای تک تک واژگان و قطع رشتة افکار و مفاهیم متن نیز نمی باشد.
" Kalamate Tire va Shafaf: Bahsi dar Manishenasi" ("Transparent and Obscure Words: a Discussion in the Semantics"), Mohammad Reza Bateni, Darbareye Zaban (About Language),Tehran: Faruse Iran, pp.
(
, 
, 
)
