چکیده:
پژوهش حاضر به بررسی شیوه های واژگانی شدن زمان در چند واژة فارسی با تکیه بر پژوهش های انجام شده در زبان های انگلیسی، چینی ماندارینی و کره ای میپردازد. هدف آن مشخص کردن جهت خط سیر زمان و تعیین زاویهدید استفاده شده توسط تجربه گر برای درک توالی رویدادها و واحدهای زمانی میباشد. برای رسیدن به این هدف ، آرای رادن (٢٠١١) در چارچوب زبان شناسی شناختی به کار گرفته شده است . داده ها از زبان فارسی معاصر انتخاب شده اند و واحدهای زمانی کم بسامد در فارسی امروز نیز از لغت نامه دهخدا برگرفته شده اند. در نهایت ، نتیجه گیری میشود که خط سیر زمان در زبان فارسی افقی است ، همچنین زمان گذشته در پشت سر و زمان آینده در مقابل روی تجربه گر درک میشوند. از طرف دیگر، تجربه گر از زاویهدید ناهمسو و همسو برای درک رویدادها استفاده میکند، اما واژگانی شدن توالی واحدهای زمانی با استفاده از زاویهدید ناهمسو و به صورت دوسویه انجام میشود.
خلاصه ماشینی:
رادن (٢٠١١) با استفاده از مثال های ١ و ٢ نتیجه گرفته است که در زبان انگلیسی خط سیر افقی به کار میرود: ( به تصویر صفحه مراجعه شود) / شکل شماره ١ در مثال های (١و٢) دو رویداد زمانی در مقابل و پشت سر تجربه گر قرار داده شده اند.
اما ممکن است این پرسش مطرح شود که این جهت از کجا شروع و به کجا ختم میشود؛ به بیانی دیگر هر کدام از زمان های گذشته و آینده در کدام طرف تجربه گر قرار خواهند گرفت ؟ رادن (٢٠١١) از مثال های زیر برای تعیین مکان گذشته و آینده در زبان انگلیسی استفاده میکند: «نمیتوانم با آینده روبه رو شوم » : a.
در نتیجه ، نشان داده شد سه امکان برای درک خط سیر زمان در زبان های مختلف وجود دارد و همچنین مکان قرار گرفتن دو زمان گذشته و آینده نسبت به هر کدام از این خط سیرها متفاوت است ؛ حال پرسش مطرح این است که زبان فارسی از کدام یک از این حالت ها استفاده میکند؟ در ادامه ، به پاسخ این پرسش پرداخته میشود.
Hausa / شکل شمارة ٨: زاویه دید همسو / شکل شمارة ٩: زاویه دید ناهمسو از طرف دیگر، هیل (١٩٨٧) نشان میدهد که اکثریت گویشوران زبان هاوسا دیدگاه استفاده شده برای توالی اشیاء را در مورد واحدهای زمان هم به کار میبرند؛ یعنی در ترتیب روزهای هفته ، روزی که در آینده میباشد جلوی روزی قرار میگیرد که در گذشته است ؛ اما در زبان هایی مانند انگلیسی این روز پشت روزی که در گذشته است ، درک میشود.
E. Moore, Cognitive development and the acquisition of language, New York: Academic Press.