چکیده:
«آیات الاحکام » آیاتی از قرآن است که به تنهایی یا به کمک آیات دیگر، حکم یـا احکـامی از مسائل فقهی را به عنوان یکی از مهم ترین مباحث اسلامی در طول قرن هـا، مـورد گفتگـو قرار داده است . بر اساس فرمودة خداوند، پیامبر(ص ) نخستین مفسر قرآن به شمار می رود کـه (ص )وظیفه دارد آیات قرآن ازجمله آیات فقهی را برای مسلمانان تفسیر کند. پس از پیامبر اکـرم ، اهل بیت (ع ) نیز به تفسیر آیات فقهی قرآن پرداختند. ایشان توجهی خـاص بـه بیـان احکـام الهی داشتند، فراوانی روایت های رسیده از آن بزرگواران ، گواه این مدعاست . از سوی دیگـر ایشان عنایت ویژه بر مرجعیت قرآن و لزوم استفاده از آن داشته اند. نتیجه طبیعی ایـن دو آن است که «آیات الاحکام » مورد توجه ویژة اهل بیت (ع ) قرار بگیرد. این مقاله می کوشد تا به منظور توجه دادن محققان به میـراث گـران قـدر تفسـیری امـام رضا(ع )، بخش هایی از این میراث تفسیری را که در ذیل آیات الاحکام آمده اسـت ، از منظـر تفسیر و نه فقه بررسی کند.
خلاصه ماشینی:
بخش چشمگیری از کتابی ها فقهـی و حدیثی شیعه به نقل روایت های امام رضا(ع ) اختصاص دارد، به گونه ای که می تـوان در بسـ یاری از ابواب فقه این کتاب ها، احادیث حضرت را یافت ، حتی در بعضی ابواب فقـه ، ده هـا حـدیث از ایشان وجود دارد.
«طعام » در آیۀ فوق در اصل لغت به معنای هر چیزی است که قوت و غـذای خورنـده اش قرار گیرد و خورنده ، با آن گرسنگی خود را برطرف سازد چه غـذایی کـه نیـاز بـه پخـتن و مباشرت انسان در آماده سازی آنها باشد و چه نیاز نباشد (طباطبایی ، ١٣٧٦، ج ٥ :٣٢٨) و آیـ ۀ شریفه می خواهد حکم حلال بودن طعام و رفع حرمت را بیان کند و بفهماند هـیچ منعـی در دو طرف یعنی حلال بودن طعام مسلمان برای اهل کتاب و حلال بـودن طعـام اهـل ک تـ اب برای مسلمان نیست .
حدیث رضوی در بیان اوقات نماز امام رضا(ع ) در مورد اینکه چرا خداوند متعال نماز را در این اوقات قرار داده می فرمایند: فلم جعلت الصلوات فی هذه الأوقات و لم تقـدم و لـم تـؤخر قیـل لـأن الأوقـات المشهورة المعلومۀ التی تعم أهل الأرض فیعرفها الجاهل و العالم ؛ چـرا نمـاز در اوقـات مخصوصی واجب شده است بدون تقدیم و تأخیر؟ گفته می شود: برای اینکـه ایـن اوقات برای همۀ مردم روی زمین معلوم و واضح اسـت و عـالم و جاهـل آن را بـ ه چهار وقت می شناسند (صدوق ، ١٤٠٨ق ، ج ١: ٢٢٨).