چکیده:
در این مقاله، ابتدا مختصری دربارۀ پیشینۀ روایتشناسی بلاغی مطرح و اصطلاحات مهم نویسندۀ ضمنی، انواع مخاطبان، راوی نامعتبر، تنش، ناپایداری و ... از دیدگاه سه نسل از نظریهپردازان بلاغی تعریف شده است. سپس داستان کوتاه «درخت» اثر گلی ترقی از مجموعۀ من هم چهگوارا هستم بازخوانی و تفسیر شده است. موضوع اصلی داستان، چرخۀ سوءاستفاده است که هر یک از شخصیتها به نوعی در آن دخیل هستند. هر یک از گروههای مختلف مخاطبان، دیدگاههای ویژهای دربارۀ این شخصیتها دارند و با برخی از آنها همدلی میکنند. هدف اصلی، بررسی تفاوتهای خوانش و چگونگی گسترش پیرنگ از دیدگاه مخاطبان مختلف است. مضمون «درخت: جاودانگی و پوسیدگی»، بنیاد داستان را شکل میدهد و با قرار گرفتن شخصیتها در جایگشتهای متنوع، خوانشهای متفاوتی ممکن میشود.
خلاصه ماشینی:
تحلیل داستان کوتاه «درخت » اثر گلی ترقی از دیدگاه روایت شناسی بلاغی محمد راغب استادیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید بهشتی / (از ص ١١٣ تا ١٣٢) تاریخ دریافت : ٩٢/١٢/٢٠، تاریخ پذیرش : ٩٣/٠٦/٣١ چکیده در این مقاله ، ابتدا مختصری دربارة پیشینۀ روایت شناسی بلاغـی مطـرح و اصـطلاحات مهـم نویسـندة ضمنی، انواع مخاطبان ، راوی نامعتبر، تنش ، ناپایداری و ...
٤. توجه به این نکته ضروری است که نویسندة واقعی میتوانـد چنـدین نویسـندة ضـمنی در آثـارش خلـق کنـد؛ ترکیب نویسندگان ضمنی مختلف مجموعۀ آثار یـک نویسـنده ، «نویسـندة حرفـه ای» (career author) نامیـده میشود (فیلان ، ٢٠٠٤: ٣٩).
مسئله ، وجود نویسندة ضمنی نیست ، بلکه سودمندی آن است ؛ نامیـدن و تحلیل نیت (intent) متنی داستان های روایی زیـر عنـوانی واحـد و بـدون توسـل بـه زندگی نامۀ مؤلف ، مهم ترین فایدة آن اسـت .
مهم ترین دلیل پافشاری بر وجود نویسندة ضمنی ، نقشـی اسـت کـه ایـن مفهـوم در بحث راوی نامعتبر (unreliable narrator) دارد.
فیلان (همان : ١١) تعریف ساده تری از مفهوم راوی نامعتبر می دهد کـه دشـواری هـای تعریف بر اساس نویسندة ضمنی وین بوت را نـدارد.
تحلیل داستان «درخت » اینک برای نمونه ، با تلفیق دیدگاه های رابینوویتز و فیلان دربارة راوی نامعتبر و موقعیـت مخاطبان ـ که خود نیم نگاهی به مفهوم نویسندة ضمنی وین بوت دارند ـ داستان کوتـاه «درخت » را از مجموعۀ من هم چه گوارا هستم ، اثر گلی ترقی بررسی میکنـیم .