چکیده:
مقدمه: توزیع عادلانه پرسنل شاغل در حوزه بهداشت و درمان به ویژه پزشکان از عوامل تعیینکننده میزان دسترسی اقشار مختلف جامعه به خدمات بهداشتی و درمانی بوده و این توزیع عادلانه نقش اساسی در تحقق اهداف بلندمدت سند چشمانداز کشور در حوزه سلامت دارد. این مطالعه جهت تعیین عوامل تاثیرگذار بر تراکم پزشکان عمومی و متخصص در شهرستانهای کشور انجام گردیده است. روش پژوهش: این پژوهش از نوع تحلیلی بود و به صورت مقطعی انجام گردید. جامعه پژوهش شامل تمام پزشکان منخصص و عمومی استانهایی بود که دادههای آماری آنها در سال 1385 در سایت مرکز آمار ایران وجود داشت.147 شهرستان از میان کل شهرستانهای کشور به طور تصادفی انتخاب شدند. جهت تحلیل داده ها از روش حداقل مربعات معمولی با نرمافزار Eviews 6 استفاده شد. یافتهها: مهمترین عوامل تاثیرگذار بر تراکم پزشکان عمومی به ترتیب نسبت شهرنشینی(1/35-)، تعداد تخت بیمارستان دولتی(0/37) و تعداد تخت بیمارستان خصوصی(0/21) بود و مهمترین عوامل تاثیرگذار بر تراکم پزشکان متخصص به ترتیب عبارت بودند از تعداد تخت بیمارستان دولتی(0/75)، تعداد تخت بیمارستان خصوصی(0/51) و میزان جمعیت(0/28). نتیجهگیری: تمرکز بیشتر منابع سلامت دولتی و خصوصی هر دو منجر به تراکم بالاتر پزشک در آن ناحیه خواهد شد. توزیع پزشکان عمومی بیشتر از هرچیز تحت تاثیر دستورالعملها و بخشنامههای وزارت بهداشت میباشد.در سیاستگذاری جهت توزیع عادلانه پزشکان توجه به این نکات و همچنین میزان کششپذیری تراکم پزشکان نسبت به این عوامل سودمند و ضروری است.
Introduction: Equitable geographical distribution of working personnel in health area is one of the determining elements of access level of people all walks of life to health services; and equitable distribution has an important role in materialization of long term objectives stipulated in country's long term perspectives on health sector. The purpose of the current research is to identify effective and instrumental elements affecting density of general physician and specialists’ ones in towns.
Methods: This research is of analytical one and it had been done cross sectional. The study population are all of the provinces whose data in 2006 are on the site of Iran's statistics center. 147 towns have been chosen randomly from the study population. In order to analyze the data، the ordinary least squares method and Eviews 6 software were used.
Results: The findings showed that the most determining element affecting the density of general physician were respectively the urbanization proportion (-1.35)، government hospital beds (0.37)، private hospital beds (0.21) and the most determining element affecting the density of specialistsphysicain were respectively government hospital beds (0.75)، private hospital beds (0.51) and the population rate (0.28).
Conclusion: Higher density of gevernment and private health resources will lead to higher physician density in the area. Density of general physicians are impressible of instructions and circular of health ministry. In policy-making of physicians equitable distribution to take into consideration these points and also elastisity of physician density is efficient and essential.
خلاصه ماشینی:
میسترتا در تحقیقی، بررسی عوامل تاثیرگذار بر توزیع پزشکان خانواده و متخصص با استفاده از روش رگرسیون در ایلینویز در سال 2007 را مورد بررسی قرار داده و نشان داد که کیفیت عوامل غیر اقتصادی زندگی (مانند درصد فارغ التحصیلان و مشاغلی که در ناحیه وجود دارد، مخارج مدارس دولتی، سرانه معلمان خصوصی و تعداد تخت بیمارستانی) در تعیین محل کار پزشکان متخصص تاثیر داشته است.
000 نفر، درصد باسوادی، نسبت طلاق، میزان بارش سالانه، میانگین دمای سالانه،نسبت شهرنشینی و میزان جمعیت به عنوان متغیرهای مستقل و تراکم پزشکان (تعداد پزشک به ازای هر 100000 نفر جمعیت) عمومی و متخصص به عنوان متغیر وابسته در نظر گرفته شده است.
در مطالعه ایزابل و همکاران نیز این رابطه برای تعداد تخت بیمارستان خصوصی با تراکم پزشکان عمومی و متخصص نیز صادق بود.
نتایج این مطالعه که در سال 2010 در پرتغال انجام شده است نشان داد که شهرهای با میزان بیشتر تخت بیمارستانی، تراکم پزشک بالاتری دارند[3].
در این مطالعه از دادههای مقطعی برای تعیین عوامل تاثیرگذار بر تراکم پزشکان استفاده شده است.
The survey of distribution of health human resources universities of medical sciences with using Gina index in 2001 and 2002, Medical Journal, 2005; 5(26):10-16.
Differential effects of economic factors on specialist and family physician distribution in Lllinois: A country-level analysis, National rural health association: 2002; 23(3):215-221.
Community characteristics that attract physician in Japan : A cross-sectional analysis of community demographic and economic factors, Journal of Human Resources of Health.
More on the geographical distribution of physicians, Journal of Health Economics: 1987; 6(4).