چکیده:
پیری جمعیت در سالهای اخیر نگرانیهایی را در میان سیاستگذاران حوزههای مختلف به دنبال داشته است. این درحالی است که سهم هزینههای سلامت در تولید ناخالص داخلی کشورهای مختلف جهان نیز پیوسته در حال افزایش بوده است. برخی از نظریههای اقتصادی، رشد اندک بهرهوری در بخش سلامت را دلیلی بر افزایش سهم آن بخش در اقتصاد میدانند. مطالعه حاضر به بررسی صحت این موضوع در بخش سلامت ایران پرداخته است. در این راستا از مبانی نظری مربوط به رشد نامتوازن استفاده شده و در کنار بررسی صحت این نظریه، نقش افزایش درآمد سرانه و افزایش سطح قیمتها در بخش سلامت نیز بر رشد سهم هزینههای سلامت در تولید ناخالص داخلی مورد توجه قرار گرفته است.نتایج به دست آمده از دادههای مربوط به سالهای 1360 تا 1389 نشان میدهد که رشد دستمزد به اندازه بیش از رشد بهرهوری نیروی کار، تأثیر معناداری بر رشد سهم هزینههای سلامت در اقتصاد ایران داشته است و به عبارت دیگر وجود رشد نامتوازن در این بخش را نمیتوان رد کرد. علاوه بر این موضوع، رشد درآمد سرانه و افزایش سطح قیمتها در بخش سلامت نیز در رشد سهم هزینههای سلامت در تولید ناخالص داخلی تاثیر معناداری داشته است.با توجه به رشد نامتوازن و پیشبینی رشد بیشتر هزینههای سلامت در ایران با توجه به افزایش تعداد افراد کهنسال، ادامه روند کنونی را میتوان یکی از تهدیدات بخش سلامت ایران در دهة آینده دانست. مهمترین راهکار برای پیشگیری از آثار منفی رشد نامتوازن، افزایش بهرهوری در بخش سلامت خواهد بود.
In recent years، population aging causes some concerns among policy makers. Meanwhile، the share of health expenditures (HE) in gross domestic product has been rising rapidly. Some economic theories consider less growth in productivity as main cause of wage increase and absorbing labor force to the health sector. Present study examines that if wage increases in excess of productivity growth can explain health expenditure growth. To this end، unbalanced growth model is used to determine main drivers of health expenditures growth. Beside the main purpose of the study، model setup allows us to concentrate on the role of per capita income and inflation in the health expenditure growth. Estimating a classical econometric model using data period of 1360-1389 shows that wage increases in excess of productivity growth has a significant effect on HE growth. In other words، existence of the unbalanced growth in Iran has not been rejected. By the way، growth in per capita income and price level in health sector have positive and significant effects on the HE growth. According to the unbalanced growth theory and projected population ageing، HE rises can be considered as a main threat to Iranian health system. It is clear that the best palliative against the future rise in health care expenditure is to increase productivity in the health sector
خلاصه ماشینی:
در اين راستا از مبـاني نظـري مربـوط بـه رشد نامتوازن استفاده شده و در کنار بررسي صحت اين نظريه ، نقش افزايش درآمد سرانه و افزايش سطح قيمـت هـا در بخـش سلامت نيز بر رشد سهم هزينه هاي سلامت در توليد ناخالص داخلي مورد توجه قـرار گرفتـه اسـت .
نتـايج بـه دسـت آمـده از داده هاي مربوط به سال هاي ١٣٦٠ تا ١٣٨٩ نشان ميدهد که رشد دستمزد به اندازه بيش از رشد بهره وري نيروي کـار، تـأثير معناداري بر رشد سهم هزينه هاي سلامت در اقتصاد ايران داشته است و به عبارت ديگر وجود رشد نـامتوازن در ايـن بخـش را نميتوان رد کرد.
پومپ و وجيک ٢ تفاوت رشد بهره وري در بخش سلامت و کل اقتصاد را به عنوان تقريبي از متغيـر بـامول مورد استفاده قرار داده و نشان دادند که اين متغير در توضيح رشـد سـهم هزينـه هـاي سـلامت در توليـد ناخالص داخلي کشورهاي OECD معنادار بوده است .
به منظور تصريح مدل براي اقتصاد ايران ، سهم هزينه هاي سلامت در توليد ناخالص داخلي بـه عنـوان متغير وابسته در نظر گرفته شده و متغيرها مستقل با توجه نظريه بامول و ساير مطالعـات تجربـي صـورت گرفته در مدل وارد گرديده است .
نتايج نشان ميدهد که متغير بامول از معناداري بالايي برخوردار بوده و طبق نظر بامول ، افزايش دستمزد به اندازه اي بيش از رشد بهره وري، تأثير مثبتـي در رشـد سهم هزينه هاي سلامت در توليد ناخالص داشته است .