چکیده:
خطوط راه آهن ایران ، بویژه در قلمرو مناطق خشک ، از پدیده سیلاب به طور سـالانه خسـارت مـیبینـد. بیشترین خسارات سیل در پل های ایجاد شده بر روی آبراهه هاست . دشت لوت ناحیـه کـم شـیب بسـیار وسیعی است که از شوره زارهای بزرگ و کوچـک پوشـیده شـده و شـبکه راه آهـن شـرق از شـمال آن میگذرد. تعداد مسیل ها در این منطقه زیاد است ؛ بطوری که ٩٣٠ پل جهت عبور رواناب از زیر خطوط راه آهن ساخته شده است ، که به دلیل پست بودن منطقه و فراوانی مواد منفصل ، آبراهه ها تغییر بستر میدهنـد. از این رو بیشتر پل ها در معرض سیلاب و آبگرفتگی هستند. این پژوهش با هدف بررسی آسیب پـذیری خطوط ریلی شمال دشت لوت در مقابل سیلاب انجام شده است . منـابع داده مـورد اسـتفاده در پـژوهش شامل داده به هنگام سایت های بین المللی و نقشه های ١:٢٥٠٠٠، و داده های ارتفـاعی ASTER بـا ابعـاد پیکسل ٣٠ مترمی باشد. در این پژوهش بر اساس مدل مخزن سطحی و دانه سنجی از ١٧ نمونـه رسـوب سیلابی، نقاط تجمع رواناب در مسیر خطوط راه آهن توسط برنامه IFAS محاسـبه گردیـده اسـت . نتـایج نشان داد ٤٧,٢١ کیلومتر از خطوط راه آهن بین ایستگاه های طبس تا نمکزار، رباط پشت بـادام تـا خـنج و همچنین قسمتی از رمل تا جندق که دارای ١٠٧ پل میباشد، در معرض سـیلاب و آبگرفتگـی قـرار دارد. ٤٩,٧٥ کیلومتر از این خطوط شامل فاصله بین ایستگاه های شیرگشت تا بعد از ده شور و تل حمید تا رباط پشت بادام که دارای ١١١ پل است ، در معرض خطر احتمالی سیلاب قرار دارد. خروجـی ایـن تحلیـل بـا رواناب به دست آمده از مدل I.C.A.R، مشاهدات میـدانی و همچنـین شـاخص t-Trask ارزیـابی شـد. تحلیل نتایج به دست آمده گویای این است که خطوط راه آهن شرق در این منطقه از دشت هـای سـیلابی عبور نموده و دارای مسیل های متعدد و متغیر هستند که این مسیل ها هنگام بارندگی توان زهکشی کـافی را برای هدایت سیلاب ندارند.
The floods particularly in arid regions of Iran damage railroads each year. Most of the damages are in the rail bridges on stream channels. Dry channels of the streams، the flat surface of the ground، and lack of vegetation cover result in seasonal and annual channel bed replacements. These channel replacements، destruction of viaducts، collapse of embankment، blockage of the channel under the viaducts by sediments and inundation destroy railroads each year with many losses. Thus، flood forecasting in arid and desert regions can to a large extent help reduce the losses.
خلاصه ماشینی:
"در این پژوهش به منظور بررسی آسیب پذیری خطوط ریلی شمال دشت لوت در مقابل سیلاب ، از سیستم هـای یکپارچه تحلیل سیل (IFAS٢) تهیه شده توسط مرکز بین المللی مخاطرات آبی و مدیریت ریسک با همکاری یونسکو (ICHARM) و(PWRI) و داده های رقومی ماهواره ای وبرداشت شده در ایران استفاده شده است .
1 Earth Observation Satellites 2 Integrated Flood Analysis System / شکل ١ موقعیت محدوده مورد مطالعه مواد و روش ها در این پژوهش از برنامه IFAS استفاده شده است و این برنامه داده های خـود را از سـایت هـای جهـانی برداشت میکند، منابعی که مورد استفاده قرار گرفت ، شامل موارد زیر است : ١- بارندگی ساعتی از سایت GSMaP١ با پیکسل های ٠,١ درجه (یوشیو٢ و همکاران ، ٢٠٠٩: ١٥١-١٣٧) ٢- داده ارتفاعی از سایت GTOPO٣٠٣ با بزرگنمایا کیلومتر(سازمان زمین شناسی آمریکا ١٩٩٣).
R) 2 Tolson and Shoemaker بحث و نتایج خروجی برنامه IFAS نشان داد که ازکل خطوط راه آهن مورد مطالعه که ٣٥٦,٣٧ کیلـومتر اسـت ، مقـدار ٤٧,٢١ کیلومتر آن بین ایستگاه های طبس تا نمکزار، رباط پشت بادام تا خنج و همچنین قسـمتی از رمـل تـا جندق که دارای ١٠٧ پل است ، در معرض سیلاب و آبگرفتگی هستند.
تحلیل نتایج به دست آمده گویای این است که بخش شمال دشت لوت که خطوط راه آهن شـرق از آن میگذرد، به دلیل واقع بودن در منطقه خشک ، بـا پدیـده عـدم توزیـع یکنواخـت بـاران مواجـه اسـت ، بطوریکه گاهی باران یکسال خود را در ٢ ساعت دریافت میکند و این سبب گستردگی سیلاب هایی میشود که عدم وجود پوشش گیاهی و وجود مواد منفصل بر سرعت و حجم آن میافزاید."