چکیده:
شاخص وضعیت دینامیکی جو که میزان انحراف از غیر ایستا بـودن ، خشـکی و ویسـکوزیته جـو را بیـان میکند، میتواند به عنوان یک تئوری نوین ، محل و زمان حضورسامانه های پرفشـار و کـم فشـار و میـزان شدت آن را تعیین کند. این تحقیق به بررسی رابطه بین بارش های سنگین سواحل جنوبی خزر و شاخص DSI میپردازد. شاخص DSI در ترازهای مختلف هم دمای پتانسیل و در زمان رخداد بـارش هـای فـوق سنگین و سنگین با منشا همرفت و غیر همرفت با استفاده از داده های یک ساعته دما، ارتفـاع ژئوپتانسـیل و سرعت باد( استخراج شده ازپایگاه داده اروپایی( ار٤٠) ٢ و بـا محاسـبه پارامترهـای چگـالی هـوا، تـاوایی پتانسیل ، دمای پتانسیل و ضریب تابع جریان برنولی ٣ به دست آمد. میانگین روزانه این شاخص در ترازهای مختلف محاسبه و برای هر گروه بارشی، ضریب همبستگی اسپیرمن با میانگین بارش منطقه ای در سواحل جنوبی خزر به دست آمد. نتایج نشان داد که برای همه گروه های بارشی سنگین و فـوق سـنگین در تـراز ٢٨٠ تا ٣١٠ درجه کلوین ، شمال دریاچه خزر دارای مقادیر مثبـت (سـامانه پرفشـار و فرونشـینی هـوا) و جنوب دریای خزر دارای مقادیر منفی (سامانه کم فشار و صعود هوا) است . در گروه بارشی فوق سنگین با منشا همرفت ، تنها در ناحیه کوچکی از شمال شرقی دریاچه خزر، مقادیر مثبت قـوی ایـن شـاخص و در نتیجه فرونشینی هوا دیده میشود و در بخش وسیع باقی مانده صعود هوا روی میدهد. این شاخص در هر دو گروه بارش های همرفت و غیر همرفت در گروه بارشی سنگین کوچک تر از فوق سـنگین اسـت تنهـا وسعت مناطق صعود و نزول هوا متفاوت است . با وجود هماهنگی خوب نقشه هـای DSI و نقشـه هـای همدید جوی در شناسایی نواحی صعود و نزول هوا، ضرایب همبستگی بین بارش و مقادیر مطلق DSI در اروپا قوی تری از این رابطه در سواحل جنوبی خزر است .
The Dynamic State Index (DSI) is being introduced on the basis of a newly developed theory. This study investigates relationships between heavy precipitation events and DSI using Spearman’s correlation coefficient in heavy convective، heavy non-convective، super-heavy convective and super-heavy non-convective precipitations in different levels in the southern coasts of Caspian Sea. The results show that the super-heavy convective precipitations in 310° Kelvin level have the highest positive correlation coefficient (40%).
خلاصه ماشینی:
"نظر به اهمیت بارش های ناهنجار و بیش تر از میانگین نرمال به ویژه در ایجاد مخاطرات محیطی و تخریب جنگل ها، مراتع ، اراضـی کشـاورزی، باغات و نواحی شهری، از طریق سیلاب ها، آب گرفتگی ها، فرسایش و رسوب ، این پژوهش تلاش مـیکنـد 1 Dong 2 Vaidya and Kulkarni 3 Mature Stage 4 Kumar 5 Mumbai 6 WRF رابطه بین بارش های سنگین و فوق سنگین ناشی از ابرهای همرفـت و غیـر همرفـت و شـاخص DSI را در شمال ایران بررسی و مقایسه کند و با شناخت مناطق فرونشینی وصعود هوا، درسـتی موقعیـت سـامانه هـای پرفشار یا کم فشار و حرکات عمودی جو در اطراف دریای خزر را در مقایسه با نقشه های فشار تـراز دریـا و الگوهای سینوپتیک جوی آزمون نماید.
برای محاسبه شاخص DSI، از داده های یک ساعته دمـا، ارتفـاع ژئوپتانسیل و سرعت باد( استخراج شده ازپایگاه داده ERA٤٠) در زمان رخداد بارش هـای فـوق سـنگین و سنگین با منشا همرفت و غیر همرفت استفاده و پارامترهای چگالی هـوا، تـاوایی پتانسـیل ، دمـای پتانسـیل و ضریب تابع جریان برنولی در ترازهای مختلف هـم دمـای پتانسـیل (٢٦٠، ٢٨٠، ٣١٠، ٣٢٠، ٣٣٠، ٣٤٠، ٣٥٠، ٣٦٠ و ٣٩٠ درجه کلوین ) محاسبه و در نهایت با استفاده از معادله ذیل ، شاخص DSI به دست آمـد (وبـر و نویر، ٢٠٠٨: ٥) DSI = [1/ρ × ∂ (п, ө, B)] / ∂ (x, y, z) تاوایی پتانسیل : п ، دمای پتانسیل : ө ، تابع جریان برنولی: B ، چگالی:ρ سپس میانگین روزانه ایـن شـاخص در ترازهـای مختلـف محاسـبه و بـرای هـر گـروه بارشـی، ضـریب همبستگی اسپیرمن ٢ با میانگین بارش منطقه ای در سواحل جنوبی خـزر بـه دسـت آمـد."