چکیده:
امروزه پیوند اعضاء و پیشرفت های پزشکی پیرامون آن به عنوان یکی از مهمترین دستاوردهای بشـری در نجـات جـان بسیاری از انسان ها به شمار می آید. پیوند به مفهوم انتقال سلول بافت یا عضو زنده از یک فرد به فرد دیگر به نحوی کـه عملکرد آن محفوظ بماند به عنوان درمان قطعی برخی از بیماری های تهدید کننده حیـات شـناخته مـی شـود. علیـرغم نتایج موفق پیوند اعضاء، کمبود عضو و عدم آمادگی افراد برای اهدای عضو به عنوان چالش اساسی پیوند به شمار مـی - آید. در این مطالعه ، نقش عوامل اجتماعی و فرهنگی مانند عدم آگاهی ، نوع باورهای دینی ، اعتمـاد بـه حرفـه پزشـکی ، پایگاه اقتصادی و اجتماعی و مانند آن در آمادگی افراد برای اهداء عضو مورد بررسی قرار گرفته است . این تحقیق از نوع پیمایش اجتماعی (Social Survey) بوده و برای جمع آوری داده های تحقیق از تکنیک پرسشـنامه توام با مصاحبه استفاده شده است . ابزار تحقیق پرسشنامه استاندارد موسسه تحقیقات جنت کریـزل تراسـت مـی باشـد. همچنین از برنامه کامپیوتری SPSS و فعالیت های آماری مربوطه برای تجزیه و تحلیل داده های تحقیق اسـتفاده شـده است . جامعه آماری تحقیق شهروندان شهر کاشان در سال ١٣٨٧می باشند که با استفاده از فرمول نمونه گیری کـوکران تعداد ٣٤٦ نفر به عنوا ن حجم نمونه انتخاب و مورد بررسی قرار گرفته اند. نتایج تحقیق و فعالیت های آماری مربوطه نقش عوامل عدم آگاهی افراد از مرگ مغزی و پیونـد عضـو، باورهـای سـنتی مذهبی و عدم اعتماد به سازمان پزشکی در عدم آمادگی آنان برای اهداء عضو را نشان مـی دهـد. همچنـین یافتـه هـای تحقیق و نتایج آزمون کااسکوئر بین متغیرهای جنس ، سن ، سطح تحصیلات و پایگاه اقتصادی و اجتماعی افراد با میزان آگاهی آنان از کارت اهداء عضو در سطح اطمینان ٩٩ درصد همبسگی نشان می دهد.
خلاصه ماشینی:
نتایج تحقیق و فعالیت های آماری مربوطه نقش عوامل عدم آگاهی افراد از مرگ مغزی و پیونـد عضـو، باورهـای سـنتی مذهبی و عدم اعتماد به سازمان پزشکی در عدم آمادگی آنان برای اهداء عضو را نشان مـی دهـد.
در کشور ایران حدود ٧٠٠٠ نفر بیمار کلیوی فقط تحت پوشش انجمن حمایت از بیماران کلیوی قرار دارند و هر ساله صدها نفر به دلیل نارسایی کلیوی و عدم دستیابی به کلیه پیوندی می میرند و هزاران نفر به مدد دستگاه های دیالیز علاوه بر هزینه سرسام آور، زندگی مشقت باری را می گذرانند (لاریجانی ،١٣٧٨ ،ص ٢٤) در ایران سالانه بیش از ده هزار مرگ مغزی در اثر سوانح و تصادفات رخ می دهد و کمتر از ١٠ درصد آنان جزء اهدا کنندگان اعضاء می باشند، تعداد پیوند اعضاء در کشورمان بدلیل کمبود اعضای اهدایی قابل پیوند بسیار پایین تر از اروپا و آمریکا بوده و هر ساله هزاران نفر جان خود را از دست می - دهند.
هدف اصلی این مقاله شناسایی نقش عوامل اجتماعی و فرهنگی چون میزان آگاهی مردم از مسأله مرگ مغزی و پیوند اعضا، نوع باورهای مذهبی ، اعتماد به حرفه پزشکی و نیز شناخت نقش عوامل پایگاه اقتصادی و اجتماعی و سطح تحصیلات برای اهدای عضو می باشد.
در جدول شماره ٣ رابطه بین پایگاه اقتصادی و اجتماعی پاسخگویان بـا میـزان آگـاهی آنـان از کـارت اهدای عضو و مرگ مغزی نشان داده شده است .