چکیده:
ازدواج به عنوان یکی از «ارزش های خانواده» در ایران موضوع این مقاله است. از گذشته، ازدواج نزد خانواده های ایرانی اهمیت فراوان داشته و بر آن تأکید شده است. اما ازدواج در بین نسل های مختلف معنای متفاوتی داشته و نگرش بدان در حال تغییر بوده و هست. در ایران نسل های مختلف بر اساس تجربیات و حوادث تاریخی و تجربه زیسته مشترک، نگرش و برداشت متفاوت و گاها متضاد از مفهوم ازدواج و تشکیل خانواده با دیگر نسل ها دارند. با تکیه بر دو دسته از تئوری های غربی نظیر تئوری تغییرات فرهنگی، تئوری گذار جمعیتی دوم، تضاد نسلی و ساختاری، و تئوری های جوامع پیرامون نظیر تئوری جهان - محلی شدن، چهارچوب و مدل نظری تحقیق ساخته شده است. که بر اساس آن عواملی چون تجربه جهانی شدن بر تغییر ارزش ازدواج مؤثر بوده اند. روش تحقیق، پیمایشی و از نوع مقطعی است و ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه است. جمعیت آماری شامل پنج نسل از زنان شهر زنجان است که بر اساس ویژگی های نسلی و دوره های تاریخی شان انتخاب شدند. این نسل ها عبارت اند از: نسل متولدین قبل از سال 42، نسل متولدین 42 تا 57، نسل متولدین 58 تا 67 ، نسل متولدین 67 تا 70 و نسل متولدین 71 تا 74 . بر این اساس، از هر نسل 100 نفر و در مجموع 500 نفر حجم نمونه این تحقیق را تشکیل داده اند. شیوه نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای است و برای اینکه شانس افراد شهر در انتخاب شدن برابر باشد، بلوک ها و افراد ساکن در آنها، با احتمال متناسب با حجم (PPS) انتخاب شده اند. یافته های تحقیق نشان می دهد که نسل زنان متولدین 67 تا 74، کم ترین نمره ارزش ازدواج(24.85) و زنان نسل قبل از سال 42، بیش ترین نمره ارزش ازدواج(28.10) را دارا می باشند. نتایج حاصل از آزمون فیشر( تحلیل واریانس) به منظور سنجش معنی داری تفاوت میانگین نمره ارزش ازدواج در بین نسل های مورد مطالعه نشان داد که بر اساس مقدار F محاسبه شده (8.386)، و مقدار معنی داری بدست آمده(000/0 (sig= در سطح خطای کمتر از 1 درصد و با اطمینان 99 درصد تفاوت میانگین ارزش ازدواج در بین نسل های مورد مطالعه معنی دار است.دینداری رابطه مثبت و مستقیم و تجربه جهانی شدن رابطه منفی و معکوس بر ارزش ازدواج داشته اند.
خلاصه ماشینی:
وقوع انقلاب اسلامی و پس از آن جنگ ، روند روبه توسعه در زمینه های مختلف ، تلاش برای همراهی با تجربه جهانی شدن از سوی برخی گروههای اجتماعی از جمله زنان ، گسترش تکنولوژی های اطلاعاتی و ارتباطی، وابستگی خانواده ها از جمله خانواده های طبقه متوسط شهری و حقوق بگیر به درآمدهای نفتی، اصرار بر ارزش های محلی، بومی و قومی و مقاومت در برابر ارزش های فرهنگی و خانوادگی جهانی، از جمله عوامل درونی و بیرونی تأثیرگذار بر ارزش های خانواده از جمله ارزش ازدواج ، در ایران از جمله در جامعه شهری زنجان هستند که نسل های متفاوت در ایران با توجه به تجربه مشترک زیسته خود و بر اساس تجربیات تاریخی که به برخی از آنها اشاره شد، هر یک به گونه ای ازدواج را درک و معنا کرده اند.
لذا تغییر ارزش ازدواج در پرتو این تغییرات تاریخی و اجتماعی ایران و در بین زنان نسل های متفاوت بررسی و مطالعه شده است .
نسل های بعد از انقلاب و جنگ در ایران بیشتر طالب کیفیت زندگی و به نظر گریزان از برخی ارزش های خانواده همچون تمایل به ازدواج و به دنبال آن فرزندآوری هستند و هر چه به دوره های اخیر نزدیک می شویم شدت تأثیر جهانی شدن بیشتر شده و ازدواج معنای سنتی و قدیمی خود را از دست داده و معنای جدیدی در بین این نسل ها پیدا می کند.