چکیده:
این مقاله که با هدف شناخت و مقایسه مسائل اجتماعی ایران و تاجیکستان انجام گرفته ، حاصل مطالعه اکتشافی و عملیات میدانی است که ضمن توجه به تشابهات فرهنگی و اجتماعی موجود در میان دو کشور سعی داشته است تا فهرست معتبری (٣٨ مورد) از مسائل اجتماعی ایران و تاجیکستان را با استفاده از منابع ، (برخی منابع در انتهای مقاله آمده است ) ، اسناد و مصاحبه های اولیه شناسایی نماید. در ابتدا این فهرست در اختیار ٥٠ نفر از خبرگان حوزه علوم انسانی ایران و ٤٨ نفر از خبرگان تاجیکستان قرار گرفت تا مهمترین مسائل اجتماعی هر کدام از کشورها از نظر خبرگان آن ها شناسایی شود. پس از شناسایی مهمترین مسائل اجتماعی دو کشور از دیدگاه خبرگان ، ١٢ مسئله از مهمترین مسائل دو کشور در قالب پرسشنامه ای در اختیار ٤٠٠ نفر از مردم ایران و همچنین تاجیکستان قرار گرفت تا از این طریق ، دستیابی به نظرات مردم در خصوص مهمترین مسائل اجتماعی آنان نیز میسر شود. یافته های حاصل نشانگر آن هستند که در مقایسه مسائل اجتماعی این دو کشور شاهد اشتراکهایی در مسائل ازدواج و همین طور مهاجرت دانشمندان (فرار مغزها) هستیم . اما در سایر مسائل اشتراک محدودی بین دو کشور وجود دارد؛ به خصوص مسئله مهاجرت نیروی کار در تاجیکستان به خارج از کشور و جرم های اجتماعی خاص در تاجیکستان که این جرائم مورد اشاره خبرگان و مردم تاجیکستان قرار گرفته است . در ایران نیز هرچند در سال های اخیر جرم های اجتماعی به خصوص خشونت افزایش یافته ، اما محدودیت ها و نبود برخی آزادیهای اجتماعی در نظر مردم و خبرگان مهمتر از جرم های اجتماعی تلقی میشوند. به خصوص این که در ایران نیز از مسائل مهم اجتماعی محسوب شده است .
خلاصه ماشینی:
همچنین در تحقیقی دیگـر (زنجـانی، ١٣٨٠) در رابطـه بـا تحـولات اجتمـاعی و جمعیتی و پیامدهای آن به این مساله مـیپـردازد کـه از نظـر اثرگـذاری و اثـر پـذیری جمعیت از تحول اجتماعی مسائلی چون تحـول وضـع ازدواج و تغییـر شـکل خـانوار، مهاجرت های داخلی و سمت و سوی آنها، تحولات قومی و مسائل مرتبط به آن ، وضـع زنان در شرایط متحول اجتماعی، فقر و محرومیت و اقشار آسیب دیـده و آسـیب پـذیر جامعه ، اشتغال و بیکاری و مهارت هـای فنـی و سـرانجام بـاز توزیـع جمعیـت و نظـام شهری را میتوان در زمره عواملی مؤثر قرار دارد.
مهم ترین مسائل اجتماعی تاجیکستان (با توجه به شیوع و اهمیـت آنهـا) از دیدگاه مردم جدول ٥ بیان گر آن است که مهمترین و شایع ترین مسائل اجتماعی تاجیکستان از دیدگاه مردم این کشور عبارتند از: ١ـ گران قیمت بودن مـواد سـوختی (سـوزش واری) بـا برخـورداری از میـانگین امتیازات ٦/٤٦ ٢ـ مهاجرت نیروی کار به خارج از کشور (اجتماعی) با میانگین امتیاز ٦/١٤ ٣ـ فریب کاری با میانگین امتیاز ٥/٦٧ ٤ـ نبودن امنیت جانی برای مهاجران تاجیک در روسیه با میانگین ٥/٤٨ ٥ـ دزدی با میانگین امتیاز ٥/٣٩ و پس از این مسائل نیز طلاق ، بد بودن خـوراک کودکـان ، فرارمغزهـا (مهـاجرت دانشمندان ) ، روسپیگری (تن فروشی زنان ) ، نبود سـفیرتاهای (بیمـه ) تـامین اجتمـاعی برای همه و گدایی (قشاقی) قرار دارند.