چکیده:
بر اساس آموزه های اسلامی انسان از سه بعد و ساحت وجودی برخوردار است که عبارتند از: 1ـ بعد فکری؛ 2ـ بعد باورها و ارزش ها؛ 3ـ بعد رفتاری. هریک از این ساحت های وجودی انسان با ابعاد دیگر ارتباط متقابل دارند، اما ساحت اعتقادی و اندیشه ای، ریشه و منشا صفات اخلاقی و رفتاری است. از منظر قرآن مجموعه اعتقادات حقانی، به عنوان منشا و اخلاقیات نیکو و فعلیات صالح، به عنوان ثمره اجزا و بخش های جزیی و کلی و ظاهر و باطن زندگی طاهر، سالم، طیب و معنوی انسان را تشکیل می دهند که باعث رشد و صعود او به مقام انسان مقرب و حیات جمعی و فردی را قداست و معنویت و صفا می بخشد. در این مقاله سعی بر آن است تا به این سوال پاسخ داده شود که از منظر قرآن کدام رفتارها و اعمال صالح محسوب می شوند و تاثیر جدی بر طهارت و معنویت زندگی دارد و باعث سلامت و صلاحیت فرد و جامعه اسلامی می گردد و در اصلاح و تقویت اخلاقی و ایمانی او نیز موثر است؟ شاید بتوان گفت که از دیدگاه قرآن، پاسخ کوتاه ولی جامع به این سوال، انجام «عمل صالح» می باشد که دارای مصادیق متنوع ایجابی و سلبی است. یعنی مجموعه افعال و رفتارهای فردی و اجتماعی مفید و معنویت ساز است که در قرآن به آن توصیه و تاکید شده است، لذا هدف از این نوشتار بررسی نمونه هایی از اهم مصادیق این رفتارهای قلبی و قالبی (اعمال صالح) و ارتباط با آن با سلامت و معنویت از منظر قرآن است که با مراجعه به آیات قرآن و برخی منابع دسته اول و دوم و ابزار فیش برداری و روش توصیف و تحلیل یافته ها به سوالات مطرح شده پاسخ مناسب داده شود.
خلاصه ماشینی:
در این مقاله سعی بر آن است تا به این سؤال پاسخ داده شود که از منظر قرآن کدام رفتارها و اعمال صالح محسوب میشوند و تأثیر جدی بر طهارت و معنویت زندگی دارد و باعث سلامت و صلاحیت فرد و جامعه اسلامی میگردد و در اصلاح و تقویت اخلاقی و ایمانی او نیز مؤثر است ؟ شاید بتوان گفت که از دیدگاه قرآن ، پاسخ کوتاه ولی جامع به این سؤال ، انجام «عمل صالح » میباشد که دارای مصادیق متنوع ایجابی و سلبی است .
در این نوشتار سعی داریم فقط به آیات و مواردی از قرآن اشاره شود که اعمال و رفتارهایی را توصیه میکند که باعث رشد و کمال معنوی و پاکی و سلامت زندگی فردی و در نتیجه اجتماعی میگردد، زیرا اصلاح و سلامت و معنویت جامعه بدون اصلاح و سازندگی فرد فرد اجتماع ممکن نمیباشد.
با توجه به نظام ارزشی و جهت گیریهای مشخص اسلامی، آنچه به اختصار و در یک نگاه جامع و کلی در زمینه عوامل مؤثر در شکل گیری شخصیت ، رفتار، کردار و زندگی سالم انسانی ، ظهور پیدا میکند همان است که در سوره مبارکه «والعصر» بیان شده است : ایمان و عمل صالج و زیرمجموعه این دو عامل اساسی تمامی آموزه های حیات بخش قرآنی و سیره عملی معصومین خواهد بود.
Razavi University of Quranic Science press, 39-45.