چکیده:
غزالی از جملۀ اندیشمندان اسلامی و در پی احیای علوم دین بوده و در احیاء علوم‌الدین سعی داشته است تا طرحی احیاگونه برای دینداران زمانۀ خویش ارائه کند. در این پژوهش هدف این بوده است که آثار دینداری، با تکیه بر نظرات و آرای روانشناختی غزالی بیان شود. به‌‌همین منظور، تأملات غزالی در چهار ربع عبادات، عادات، مهلکات و منجیات از احیاء علوم‌الدین ذیل آثار گوناگون معرفتی، معنوی، عاطفی، اخلاقی و اجتماعی طرح شده است. دینداری معرفت‌اندیشانه درگرو پاسخ به‌دغدغه‌های وجودی و تفسیری است. منجیات دین، برای دینداران علاوه بر رفع مهلکات به ایجاد احساسات مثبت عاطفی کمک می‌کنند. اخلاق جایگاه وسیعی درحوزۀ دینداری دارد. دینداران در حیاتشان باید همواره بکوشند که فضائل اخلاقی را کسب و از رذائل دوری کنند. در اندیشۀ غزالی، دین سعادت دنیوی و اخروی دینداران را تأمین می‌کند.
خلاصه ماشینی:
دانشيار پژوهشگاه حوزه و دانشگاه (تاريخ دريافت : ٩٣/١٠/١٥؛ تاريخ پذيرش : ٩٣/١١/٢٠) چکيده غزالي از جملۀ انديشمندان اسلامي و در پي احياي علوم دين بوده و در احياء علوم الدين سعي داشته اسـت تـا طرحـي احياگونه براي دينداران زمانۀ خويش ارائه کند.
ما در اين پژوهش ميکوشيم ديدگاه هاي سنتي ابوحامد غزالي در کتـاب سـترگ احيـاء علوم الدين دربارٔە دين و دينداري را با توجـه بـه روش روان شـناختي و مبـاني فکـري وي بررسي کنيم .
احياء علوم الدين در تاريخ تفکر اسـلامي ، شـوريدگان و دلدادگان مختلفي داشته ١ و تهذيب ها و شرح هاي مختلفي بر آن نگاشته شـده اسـت ٢ کـه اينها همگي حکايت از تأثير اين کتاب دارد.
غزالي در مقدمۀ کتاب احياء علوم الدين (بيتا: ٢-٣) پس از اينکه از متروک ماندن علـم طريق آخرت و مسير سلف صالح در روزگار خويش مينالد و اين دوري را موجبات رواج ظلمت و حادثه در دين ميداند، هدفش از نگارش اين کتاب را اصلاح گـري در ديـن و در ميان دينداران اعلان ميکند.
از آثار اين حالات ، احساسـات و کشف ها و احوالات عظيمي است که به تعبير غزالي «از آن عبارت نتوان کرد» بنابراين از نظر وي، حقيقت تمام عبادات در ذکر و ياد خداونـد اسـت .
همچنين کوشش غزالي بر اين تعلق گرفته است که جنبه هاي عاطفي دين را پررنگ کند تا مزٔە جديدي را که خـود، آن را پـس از دوران حيـرتش چشـيده اسـت ، بـه ديگران نيز بچشاند.
هرچند غزالي طريقت صوفي را ميپسنديده ، بر اين بوده که آن را اصلاح کند و از همين رو از آثار اجتماعي دين نيز غفلت نورزيده است .
(
, 
, 
)
