چکیده:
جریانهای سیاسی عثمانیه و شیعه که پس از مرگ عثمان در سال 35 ﻫ شکل گرفتند در قرون نخستین اسلامی به عنوان افکار غالب و تأثیرگذار در جامعه اسلامی، ادامه حیات دادند. تقابل این دو جریان سیاسی که به تدریج به دو جریان اعتقادی تبدیل شدند، سبب شد تا این جریانها از تغییرات یکدیگر متأثر شوند. از سوی دیگر ظهور نظریه "تربیع" در قرن دوم هجری و اوج گیری آن در قرن سوم هجری موجب گردید تا تفکر عثمانیه رو به افول رود و در برابر آن پیروان سیاسی تفکر شیعی رشد یافتند. این مقاله کوشیده است با استناد به منابع نزدیک به دو قرن نخست هجری، این تحول را با رویکردی تاریخی مورد بررسی قرار دهد.
خلاصه ماشینی:
زمینه های پیدایش عثمانیه و شیعه با تکیه بر نظام قبیله ای حاکم بر شبه جزیره عربستان برای کندوکاو در زمینه های قبیلـه ای پیـدایش جریـان هـای حمایـت کننـده عثمـان و امیرالمؤمنین حضرت علی و دست یابی به علت های شکل گیری این جریان ها باید بـه بررسی حوادث و رویدادهای دوران پیامبر ٦ پرداخته شود و پیش از آن بـه فرهنـگ و آداب عرب شبه جزیره توجه گردد.
جایگاه و شأن بنی امیه و بنی هاشم از ابتدا تا بعثت از آن جا که منشأ جریان های عثمانی و شیعی ؛ یعنی عثمان بن عفان از تیره بنی امیـه و امیرالمؤمنین حضرت علی بن ابی طالب از تیره بنی هاشم بودند، توجـه بـه رقابـت هـای بنی امیه و بنی هاشم می تواند در یافتن زمینه های شکل گیری این دو جریان در سال هـای پس از وفات پیامبر ٦ تأثیرگذار باشد.
ابن هشام ، پیشین ، ج١، ص١٩٤؛ مصعب بن عبدالله زبیری ، نسب قـریش ، بیـروت : دار المعارف ، بی تا، ص٣٠٢-٣٠٣؛ بلاذری ، انساب الاشراف، تحقیق : سهیل زکار و ریـاض زرکلـی ، چاپ اول ، بیروت : دارالفکر، ١٤١٧ق ، ج٩، ص٤١٢.
نصر بن مزاحم ، همان، ص ٥٥٦؛ بلاذری ، پیشین ، ج٢، ص٨٣؛ ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق ، تحقیق علی شیری ، بیروت : دارالفکر، ١٤١٥ق ، ج١٦، ص٣٧٨.
(
, 
, 
)
