چکیده:
ابن ابی الحدید یکی از بزرگترین و مهمترین شروح نهج البلاغه را نگاشته است. این شرح که حاوی اطلاعات مهم تاریخی است از جمله دربارۀ امام حسین(ع) است شایستۀ بررسی و نقد از زوایای مختلف است. مقالۀ حاضر پس از مروری کوتاه بر روش تاریخی شرح نهج البلاغه ابن ابی الحدید و ویژگیهای آن روایتهای تاریخی این کتاب دربارۀ امام حسین(ع) را در محورهای زیر مورد بررسی قرار داده و حسب نیاز به بررسی تطبیقی آن با دیگر منابع پرداخته است: رویدادهای پیش از امامت امام حسین(ع)، کینه ورزیها نسبت به خاندان امام حسین(ع)، پیش گوییهای مربوط به رویداد کربلا، اظهار نظر در بارۀ جایگاه امام حسین(ع) و جزئیات رویداد کربلا.
خلاصه ماشینی:
نقل تاریخ به وسیله ابن ابی الحدید در حوزه ها و دوره های مختلف تاریخی، شرح نهج البلاغه را منبع قابل استنادی برای تـاریخ پژوهـان قـرار داده اسـت .
رویدادهای پیش از امامت امام حسین برخی از روایت هایی که ابن ابی الحدید در لابه لای شرح نهج البلاغـه بیـان مـیکنـد / درباره دوران پیش از به امامت رسیدن امام حسین در زمان پدر، برادر و هنگام صلح / امام حسن است .
پیش گوییهای مربوط به رویداد کربلا شارح در فصلی با عنوان «فصل فی ذکر أمور غیبیـۀ، أخبـر بهـا الامـام ثـم تحققـت » مینویسد: / بدان که حضرت در این فصل به خدایی که جانش در دست اوست قسـم یاد میکند که از هر چه تا قیامت بر ایشان رخ دهد خبر میدهم و این کـه کـدام به مرگ طبیعی میمیرند؟ و کدام کشته میشوند؟ و در کجا؟ و به دست کـه ؟ و فرمانده کیست ؟ و ساربان کدام است ؟ و رعیت که ؟ کدام هدایت یابـد؟ و کـدام گمراه ماند؟ / ابن ابی الحدید این همه را برای حضرت امیرالمـؤمنین بـه راحتـی مـیپـذیرد و مینویسد: / این دعوی از ناحیه ایشان نه ادعای ربوبیت است و نـه ادعـای نبـوت ، / بلکه میفرمود: رسول خدا بدان آگاهش ساخته است .
همان ، ج ١٦، ص ١٣ـ١٤؛ نویسنده در مقاله ای با عنوان "آسیب شناسی روایات ابن ابی / الحدید درباره امام حسین در شرح نهج البلاغه " در مجلـه علمـی پژوهشـی علـوم حـدیث ، شماره ٥٤ به بررسی و نقد این روایت ها پرداخته است .