الگوی پرورش و گزینش نخبگان سیاسی در جمهوری اسلامی ایران مقاله

توجه به مقوله پرورش نخبگان و قرار گرفتن انسانهای شایسته و توانمند در فرایندهای کلان تصمیم گیری و مناصب سیاسی و اجرایی یکی از موضوعات بسیار مهم و راهبردی در نظام های سیاسی معاصر است که توسعه، پیشرفت و کارآمدی را در دستور کار خود قرار داده اند. هر نظام سیاسی تلاش می کند کارگزاران و نخبگان سیاسی خود را بر مبنای مطلوبیت های عینی و نظری خود شناسایی و پرورش دهد. پس از استقرار نظام جمهوری اسلامی که بر مبنای آموزه های دینی و اندیشه سیاسی اسلام پایه ریزی شد، این مساله وجود داشته که نخبگان سیاسی در تراز این نظام چه کسانی هستند؟ چه ویژگیها و مولفه هایی دارند و چگونه شناسایی، پرورش و به کار گرفته می شوند؟ این مقاله در تلاش است تا نشان دهد با وجود اقدامات مقطعی و دغدغه های رجال و نخبگان سیاسی، در باب چنین موضوع مهمی الگوی مدون، بسامان و پایداری وجود نداشته است. درنهایت این نوشتار می کوشد تا الگویی بومی برای پرورش و گزینش نخبگان سیاسی در جمهوری اسلامی طراحی کند و افراد با تقوی، شایسته و کارآمد که در یک کلام واجد "اهلیت" به معنای جامع آن هستند در مناصب و مقامات سیاسی حکومتی بکار گرفته شوند. در الگوی ارائه شده برای نخبه پروری سیاسی، چهار مرحله شناسایی، پرورش، گزینش و پایش وجود دارد. این الگو با مطالعه وضعیت موجود در سه دهه گذشته و احصاء نقاط قوت و ضعف فرایندهای موجود، در پی تئوریزه کردن و ارائه الگوی مطلوب خواهد بود.

com تاریخ دریافت : ٩٣/٩/١٩ تاریخ پذیرش : ٩٣/١٢/١٧ طرح مسأله توجه به مقوله «نخبه گرایی» و «پرورش نخبگان » از آن رو برای بسیاری از حکومت ها و نظام های سیاسی ـ اجتماعی مهم تلقی میشود که آنان تأثیرگذارترین افراد در فرایند تصمیم گیری دولت ها به شمار میروند و با بروز استعدادها و تواناییهای ذهنی خود میتوانند تحولات مثبت و تعیین کننده ای را در سطوح جامعه موجب شوند و سعادت مادی و معنوی را برای مردم رقم بزنند. مفهوم نخبه پروری نیز عبارت است از یک برنامه یا فرایند چند مرحله ای که طی آن افرادی از میان نخبگان «شناسایی» میشوند و براساس سوابق ، تجربیات ، توانمندیها، شایستگیها و استعدادهای مختلف در فضای فعالیت های سیاسی و تشکیلاتی، «پرورش » مییابند و «آموزش »های لازم را طی میکنند تا بتوانند در مقامات و مناصب مختلف اجرایی و سیاسی جمهوری ایران ایفای نقش کنند. اینجاست که پرسش اصلی و کاربردی این پژوهش پیش روی ماست که آیا برای تصدی این ٢٠٠٠ پست که مسئولیت های تراز اول و بسیار مهم سیاسی، فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی در داخل و خارج کشور به شمار میآیند برنامه ریزی و طراحی لازم صورت گرفته و میگیرد؟ آیا رویه و ساز و کاری برای شناسایی، تربیت و پرورش افراد به تناسب مسئولیت هایشان در ساختار نظام جمهوری اسلامیوجود دارد؟ ارائه الگوی مطلوب و بومی در تدوین الگوی پیشنهادی برای بحث پرورش و گزینش نخبگان سیاسی در جمهـوریاسـلامی ایـران و برای تأیید فرضیه و همچنین ارزیابی یافته های پژوهش با ١٠ تـن از نخبگـان سیاسـی، صـاحب نظـران و اساتید دانشگاه ها و تعدادی از کارگزاران شاخص نظام درطول سه دهه گذشته نیز گفتگوهایی ترتیـب داده شد که عبارتند از: ١.