چکیده:
از مهمترین اقداماتی که در راستای سیاستهای مدرنیزاسیون از سوی دولت پهلوی اول در ایران صورت گرفت، ساماندهی و تاسیس بلدیه و سپس نوسازی در وضعیت شهرها و بهبود وضعیت بهداشتی بود. مازندران، به علت همجواری با دریا و شرایط خاص اقلیمی، همواره در معرض مخاطرات ناشی از این وضعیت بود و طغیان آب، بیماریهای مختلف، و گل و لای معابر و عدم نظافت آنها، موجب بروز مشکلاتی برای مردم این منطقه می گردید. با مطالعه گذشته میتوان گفت، اقدام تاثیرگذار مستمری برای رفع این معضلات در مازندران صورت نگرفت. در دوران جدید و بهخصوص از عصر رضاشاه که داعیه نوسازی و تمرکزخواهی
دولتی داشت، همزمان با ورود تکنولوژی و دانش غربی نیز، بهبود نسبی این مشکلات فراهم شد. مطابق اسناد و گزارشهایبرجای مانده، رعیت کهن جای خود را به مردمی سپرد که از دولت برای امور فوق الذکر درخواست یاری داشت و تا حدودی نیز در موارد گفته شده بهویژه در عرصه بهداشت و درمان با بهبود نسبی روبرو شد. باید گفت اختصاص قسمت قابل توجهی از بودجه - کشور به امور نظامی و صنعتی در دوره رضاشاه، نوسازی سایر نهادها و بخشهای کشور، بهویژه قسمت سلامت را با بودجه کمی روبرو کرد، که تکافوی تقاضا و رفع مشکلات موجود را در استانهای مختلف از جمله مازندران را نمیداد.
One of the most important measures taken for modernization at the era of the First Pahlavi King was the establishment of municipalities (Baladiyeh) and the reconstruction of cities as well as reformations in the sanitary and health conditions. Mazandaran geographical state, with its proximity to the lake and its special climactic situations had always made it prone to difficulties arising from them, and people were constantly afflicted by such problems as water overflow, different diseases and mud and mire on the passages of this area. Iran's history had hardly observed any effective attempt to work out these problems; however, with Western science and technology coming forth at modern times and especially Reza Shah's era, the grounds were set for the improvement of the situation. According to official documents and reports, the early peasant population was replaced with such people that requested different sorts of organization for their regions, and, as a result, some prominent and important changes took place in Mazandaran at the First Pahlavi King's time, not to mention that some were only at the superficial levels.
خلاصه ماشینی:
"چهل سال تاریخ ایران در دوره پادشاهی ناصرالدین شاه، ج1، به کوشش ایرج افشار، تعلیقات حسین محبوبی اردکانی (تهران: اساطیر، 1374)، ص102.
یکی از اقدامات حکومت پهلوی اول، سازماندهی وضعیت بلدیهه و برقراری آن در شهرهای مازندران بود که در پی ایجاد شبکه حمل و نقل و خطوط ارتباطی، تاسیس کارخانهها، و برقراری تاسیسات جدیدی همچون هتلها و کازینوها در برخی شهرها، همراه با جذب جمعیت سرپرسی سایکس، تاریخ ایران، ج2، ترجمه سید محمدتقی فخر داعی گیلانی (تهران: افسون، 1380)، ص257.
چنانکه در خرداد ماه سال 1306، جمعی از اهالی فیروزکوه با اشاره به جمعیت بیست هزار نفری این شهر به وضعیت نامناسب بلدیه در این شهر تاکید کرده و با اشاره به اینکه کوچههای شهر تبدیل به «مزبلهدان» شده، دو سفرنامه از نیما یوشیج، به اهتمام علی میر انصاری (تهران: سازمان اسناد ملی، پژوهشکده اسناد، 1379)، ص136.
مردم شهر تنکابن در سال 1304، اعلام کرده بودند که حاضرند هر پوط، 5 شاهی از واردات و صادرات شهر خود را به امور صحی و معارفی اختصاص محمد رسول آهنگران، اصلاحات اقتصادی رضاخان و تاثیر عوامل خارجی (تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، 1380)، ص 104 ـ 103.
این مراکز، اقداماتی را برای پایان دادن به آشفتگی شهرها انجام دادند، که به دلیل کمبود اعتبار لازم، انجام مستمر و منظم این فعالیتها مانند انجام عملیات نظافت، رسیدگی کامل به امور نوانخانه، مریضخانه و غیره را که از سوی موسساتی از جمله بلدیهها برپا شده بود، با مشکل روبرو نمود و باعث نارضایتی بسیار مردم اطلاعات، سال5، شمارۀ 1298، یکشنبه شانزدهم فروردین ماه 1310، ص2."