چکیده:
پژوهش حاضر با هدف مطالعة داستانهای بازنویسی شده از مثنوی برای کودکـان و نوجوانان در سالهای ١٣٦٩ تا ١٣٨٩ و شناسایی مشـکلات آنهـا بـا توجـه بـه معیارهای بازنویسی صورت گرفته است . روش به کار رفته در این پـژوهش تحلیـل محتواسـت . نمونـة آمـاری شـامل ٦٣ داستان مثنوی است که با استفاده از نمونه گیری تصادفی نظاممنـد از بـین ١٦٠ داستان انتخاب شده است . برای گردآوری دادههای پژوهش از سیاهه ای اسـتفاده شده که نویسنده آن را طراحی کرده است . تشویق نکردن مخاطـب بـه شـناخت مثنوی، تقویـت نکـردن حـس کنجکـاوی در پیگیـری داسـتان، تعیـین نکـردن موقعیت داستان بازنویسی در مثنوی، بی توجهی بـه مضـامین اصـلی قصـه هـا در بافت مثنوی، استفاده نکردن از ابیات مثنوی در داستان، رعایت نکـردن اصـول و قواعد دستوری، املایی ، رسم الخطی و اصول مهم سادهنویسی ، همچنـین کـاربرد واژهها و اصطلاحات دشوار متون کهن بدون شرح و توضـیح ، اسـتفاده از تصـاویر غیرجذاب، ضعف در طراحی و بی بهـره بـودن تصـاویر از ارزش هنـری، نداشـتن صفحة ویژة معرفی مثنوی، نداشتن واژهنامه در مواردی که لازم است و طرح جلد و صفحه آرایی نامناسب در برخی کتابها، از مهم ترین مشـکلات بازنویسـی هـا از نظر کیفیت محتوا، ساخت و پرداخت ، زبان، تصویر و شیوة ارائه است .
The purpose of the current research is to study rewritten stories of Masnavi for kids and juveniles، from Masnavi during 1990 to 2010 and identifying their problems based on rewriting principles.
The applied method in this research is content analysis. Statistical sample contains 63 stories from Masnavi which are all selected by systematic accidental sampling from 160 stories of Masnavi. To collect research data، I used a list that I myself have created it. The most significant problems of the rewritten stories، according to content's quality، structure and delivery، language، picture and method of presentation viewpoint، can categorized as follow: Not encouraging reader to know Masnavi، not improving curiosity to follow its stories، not determining the situation of revised rewritten story in Masnavi، not attending to main themes of stories in Masnavi context، not using Masnavi poems and verses in these stories، not observing grammatical، written، orthographic principles and laws، and important principles of artless writing، also applying difficult words and terms of old texts without any explanation and description، using uninteresting pictures، weakness in designing and using artless pictures، not having a special page for introducing Masnavi، not having a glossary for necessary and hard words and finally weak book wrapper and typography. In some books are among the most significant problems of revision from content's quality، structure and delivery، language، picture and method of presentation viewpoint.
خلاصه ماشینی:
تشویق نکردن مخاطـب بـه شـناخت مثنوی، تقویـت نکـردن حـس کنجکـاوی در پیگیـری داسـتان، تعیـین نکـردن موقعیت داستان بازنویسی در مثنوی، بی توجهی بـه مضـامین اصـلی قصـه هـا در بافت مثنوی، استفاده نکردن از ابیات مثنوی در داستان، رعایت نکـردن اصـول و قواعد دستوری، املایی ، رسم الخطی و اصول مهم سادهنویسی ، همچنـین کـاربرد واژهها و اصطلاحات دشوار متون کهن بدون شرح و توضـیح ، اسـتفاده از تصـاویر غیرجذاب، ضعف در طراحی و بی بهـره بـودن تصـاویر از ارزش هنـری، نداشـتن صفحة ویژة معرفی مثنوی، نداشتن واژهنامه در مواردی که لازم است و طرح جلد و صفحه آرایی نامناسب در برخی کتابها، از مهم ترین مشـکلات بازنویسـی هـا از نظر کیفیت محتوا، ساخت و پرداخت ، زبان، تصویر و شیوة ارائه است .
تحلیل دادهها در پاسخ به کیفیت محتوای داستانهـای بازنویسـی شـدة مثنـوی از سـال ١٣٦٩ تـا ١٣٨٩، هجده شاخص ارزیابی شد که عبارتاند از: میزان وفاداری بازنویسی به اثر اصلی ، تشویق خواننده بـه خوانـدن و شـناخت مـتن اصـلی ، تقویـت حـس کنجکـاوی، وجـود نتیجه گیری و پند و اندرز مستقیم یا نبود آن، تقویت روحیة محبـت و مهربـانی ، اشـاعة رفتار غیراخلاقی ، استفاده از تعابیر خشن و زشت ، ترویج جنبه های خرافی ، ترویج مذهب و کیش و آیین خاص، ایجاد روحیة یـأس و ناامیـدی در خواننـده، مناسـب بـودن فهـم داستان بازنویسی شده برای گروه سنی مخاطب ، آشنا کـردن خواننـده بـا افکـار و عقایـد عرفانی ، ارائة مفاهیم عرفانی مناسب با سن مخاطب ، استفادة بازنویس از شـگرد حکایـت در حکایت به شیوة مثنوی، قابل فهم بودن حکایت هـای متعـدد در یـک داسـتان بـرای مخاطب ، آوردن نام حکایت اصلی که بازنویسی بر اساس آن صورت گرفته ، تعیین محـل قرار گرفتن قصه در دفترهای شش گانة مثنوی و موفق بودن بازنویس در انتقال پیامهای اخلاقی و تربیتی .