چکیده:
مقاله پیش رو با هدف بررسی ویژگی های جنسیتی و پیامدهای گرایش زنان به سوءمصرف مواد مخدر، با استفاده از روش مطالعه ی اسنادی به بررسی و تبیین بسترها، زمینه ها، عوامل موثر و پیامدهای پدیده اعتیاد به مواد مخدر در میان زنان از خلال پژوهش های موجود پرداخته است. به این منظور پس از ارائه گزارشی از آمار و اطلاعات موجود از وضعیت کنونی سوءمصرف مواد در میان زنان، به مطالعه سه جنبه از پدیده اعتیاد در میان زنان پرداخته شده است. در وهله نخست به بررسی تفاوت های جنسیتی موجود در زمینه های گرایش به مواد مخدر پرداخته شده و سپس مهم ترین تفاوت های موجود در آسیب های اجتماعی ناشی از سوءمصرف مواد مورد بررسی قرار می گیرد. بخش پایانی مقاله نیز به تبیین مهم ترین چالش های درمان اعتیاد در میان زنان در مقایسه با مردان اختصاص دارد. اطلاعات محدود موجود در این حوزه نشان می دهد هرچند هنوز میزان اعتیاد زنان (حدود ۹ درصد) فاصله قابل توجهی با مردان دارد و همچنان می توان آن را پدیده ای مردانه تلقی کرد، اما روند رو به رشد گرایش به سوءمصرف مواد مخدر در میان زنان را (۴ برابر شدن طی ده سال) می توان هشداری برای ضرورت چاره اندیشی و سیاست گذاری و برنامه ریزی در خصوص جلوگیری از ادامه این روند دانست. به ویژه آن که آسیب های ناشی از اعتیاد زنان را چه از نظر تاثیرات مخرب فیزیولوژیک جسمی و روانی و چه به لحاظ اثرات اجتماعی و فرهنگی و همچنین نقش آنان در خانوده می توان مهمتر و اثرگذارتر تلقی کرد.
خلاصه ماشینی:
زنان جامعه نیز به عنوان نیمی از جمعیت کشور به صورت بـالقوه در معـرض ابـتلا بـه اعتیـاد مواد مخدر بوده اند، هرچند براساس شواهد، اعتیاد عمدتا مسئله ای مردانه تلقی شـده اسـت ٠١ و دامنه شیوع و گسترش مواد مخدر همواره و در همه جوامع بیشتر دامـن گیـر مـردان بـوده است (نارنجیها و همکاران ، ١٣٨٦)، اما بـه نظـر مـیرسـد در طـول سـال هـای اخیـر دامنـه آسیب های ناشی از مصرف مواد مخدر بـا وسـعت بیشـتری در میـان جمعیـت زنـان کشـور گسترش یافته است .
با این حال در پژوهش های مربوط به اعتیاد، زنان تنها گروه کوچکی از افراد مطالعه را تشکیل می دهند و عموما محدود بـه مـواردی هسـتند کـه بـه وسـیله مراجـع ذیصـلاح دستگیر شده و در زندان به سر میبرند و یا تحت درمان قرار دارنـد؛ در ایـن مطالعـات نیز عموما بررسـی ویژگـی هـای جنسـیتی اعتیـاد زنـان مـورد غفلـت واقـع شـده اسـت (حجتی و همکاران ، ١٣٩٠).
(گروسی، ١٣٩٠ و رحیمی موقر، ١٣٨٣) روند افزایشی اعتیاد با چنین شیب تندی، توجه ویژه به مسئله اعتیاد زنانه را ضروری مـیسـازد و لازم است ویژگیهای متفاوت جنسیتی مؤثر در ابتلا به وابستگی بـه مـواد مخـدر مشـخص شده و مـداخلات پیشـگیرانه ، متناسـب بـا جنسـیت زنانـه بـر اسـاس ویژگـیهـای فرهنگـی و اجتماعی طراحی و پیاده شود.
این امر بـه ویـژه زمـانی اهمیـت دوچنـدان مـییابـد کـه بـدانیم به لحاظ فیزیولوژیک که مرتبط با جنس است ، زنان مقاومت کمتری نسبت به مردان در برابـر آسیب های مواد مخدر دارند و همچنین مدت زمـان اعتیـاد و وابسـتگی کامـل آنـان از اولـین مصرف بسیار کوتـاه تـر از مـردان اسـت .
(
, 
, 
)
