چکیده:
از آنجا که علیت ، استمرار و انقضای هر حکمی منوط به موضوع است و موضوع شناسی مقوم استنباط قلمداد می شـود، تعریف و تعیین گسترة جنون (یعنی یکی از مهم ترین مباحث موضوع شناسی در فقه و حقوق ) هدف این نوشتار خواهد بود. این تحقیق علاوه بر نگاه به تعاریف شرح اللفظی و تعاریف به مثال و مصداق مستنبط از روایات که به ضمیمه نگاه عرفی، مبنای بیشتر تعریف ها قرارگرفته ، روش دیگری را بر مبنای تمایز و تقسیم عارضه های عقلی و روانی و شـناخت سایر عارضه های عقلی قسیم جنون خاص در فقه ، پیشنهاد کرده است . ثمرة این تحقیق دست یافتن به تعریف مشخصی در زمینه مطلق جنون و جنون خاص در قالب رسم تام بود که ناگزیر اقسام جنون خاص و مرجع تعیین و تشخیص نیز به عنوان اهداف تبعی مطرح شده اند.
Because of causality، continuity، and the expiration of any ruling related to the subject and The case study has led to a rests inferred; Scope of Madness as one of the most important issues in law and jurisprudence has been selected as purpose the paper.
In this study، besides that definitions of literal and Definition by example Inferred from the narratives and Social judgments that most definitions have been based on it also another method is proposed. this method is Based on Differentiation and division of mental disorders and Identify Specific Jurisprudential insanity in the jurisprudence.
The result of this paper is to find the Logical definition accepted of insanity and Specific Jurisprudential insanity. Secondary outcomes of this study are also to investigate Types of Specific Jurisprudential insanity and Authorities determine Madness.
خلاصه ماشینی:
"مجنون را شخصی معرفی کرده اند که به علت اختلال اعصاب از تعادل روحی خـارج شـده (امامی، بی تا، ج ٥: ٢١٠) و فعالیت قوای ادراکی او روند طبیعـی نـدارد و دچـار اخـتلال و نابسامانی است و بـه اصـطلاح مختـل المشـاعر اسـت (صـفایی و قاسـم زاده ، ١٣٨١: ٢١٤؛ میرسعیدی، ١٣٩٠: ١١٤) یا این تعریف روانپزشکی از جنون که جنون را شـامل هـر گونـه اختلال در قوة تمییز و اراده میداند که ممکن است به حالتی از بیمـاریهـای روان پریشـی یعنی نابسامانی کامل حیات روانی یا اختلال قوة شعور اطلاق شـود (اردبیلـی، ١٣٨١، ج ٢: ٨٠ و٨١)؛ یقینا برخلاف تصور برخی، معادل مفهوم خاص و مصطلح جنون یا مفاهیم دیگر عارضه های عقلی قرار نمیگیرند، بلکه معنای عام و وسیعی است که مفاهیم متعـدد جنـون را پوشش میدهد و قابلیت تطبیق با مفهوم مطلق جنون را دارد.
/ نگارنده با توجه به بررسی روایات ائمه و نظر فقها در مورد سایر عارضه های عقلی که برخلاف جنون خاص ، حدودا تعریف های مشخصی دارند و میتوان به اجماعی نسـبی در خصوص مفهوم آنها دست یافت و همچنین با در نظر گرفتن تقسیم ثنایی عارضـه هـای عقلی (نمودار ١)، معتقد است ، میتوان جنون خاص را چنین تعریف کرد: «هر عارضۀ عقلی که موجب اختلال شدید در ادراک یا اختیار شخص شود و ناشـی از عقب ماندگی ذهنی (عته )، تأثیر اجنه و شیاطین (لمم و خبل )، پردازش صـحیح و عملکـرد ناصحیح (حمق )، کهولت سن (خرف )، تحلیل نادرسـت افعـال دیگـران (بلـه ) و همچنـین منحصر به عدم مدیریت اقتصادی (سفه ) نباشـد؛ در صـورتی کـه نتـوان آن را بـه مصـرف موادی خاص یا بیماری مشخصی مربوط دانست ، جنون خاص می نامند»."