چکیده:
ضرورت طرح موضوع نظارت سیاسی بر قدرت که در مهار قددرت حکومت نقشی بسزا و اساسی دارد، موضوعی است که نمیتوان به آن بی اعتنا بود. این موضوع به ویژه در اسلام و اندیشه های سیاسی - اجتماعی امام علی مورد توجه قرارگرفته است و از اهمیت خاصی برخوردار است. مدعای این نوشتار، با استناد به آموزه های امام علی (ع) در قلمرو اندیشه سیاسی، آن اسن که تبیین خط مشی ها و اصول حکومت، طراحی شبکه اطلاعاتی و ارزشیابی عملکرد کارگزاران مراحل بارز نظارت سیاسی در اندیشه علوی است.ضرورت طرح موضوع نظارت سیاسی بر قدرت که در مهار قدرت حکومت نقشی بسزا و اساسی دارد، موضوعی است که نمیتوان به آن بیاعتنا بود. این موضوع بهویژه در اسلام و اندیشههای سیاسی ـ اجتماعی امام علی7 مورد توجه قرار گرفته است و از اهمیت خاصی برخوردار است. مدعای این نوشتار، با استناد به آموزههای امام علی7در قلمرو اندیشه سیاسی، آن است که تبیین خط مشیها و اصول حکومت، طراحی شبکه اطلاعاتی و ارزشیابی عملکرد کارگزاران مراحل بارز نظارت سیاسی در اندیشه علوی است.
خلاصه ماشینی:
"ضرورت استفاده از شیوه نظارت پنهانی ریشه در این امر دارد که نظارت مستقیم حاکمان و فرماندهان صرفا میتواند ظاهر کارها و حرفها و روحیهها یا امکانات ظاهری را زیر پوشش بگیرد؛ درصورتیکه ممکن است نابسامانیها و مشکلات درونی و روحی فراوانی در میان نیروها وجود داشته باشد که با نظارت سطحی رؤیت و درک نمیشود؛ دراینباره امام7 میفرماید: «و زمامدار، حکمران، مسئول و مدیر هم بشری است، آنچه را که مردم از او بپوشانند نخواهد فهمید و برای حق هم نشانههای خاصی وجود ندارد که بهوسیله آنها راست از دروغ شناخته شود» (نهج البلاغه، نامه 53).
این امر نکتهای ظریف است که از اصول عزل کارگزاران در آموزههای دینی است؛ چنانکه حضرت امیر7، پس از عزل محمدبنابیبکر و نصب مالک اشتر به فرمانداری مصر برای دلجویی از محمدبنابیبکر نوشتند: «پس از یاد خدا و درود به من خبر دادهاند که از فرستادن اشتر به سوی محل فرمانداریات ناراحت شدهای؛ این کار را به دلیل کندشدن و سهلانگاریات یا انتظار کوشش بیشتری از تو انجام ندادم؛ اگر تو را از فرمانداری مصر عزل کردم، فرماندار جایی قرار دادم که ادارۀ آنجا بر تو آسانتر و حکومت تو در آن سامان خوشتر است» (نهج البلاغه، نامه 34)."