چکیده:
استفادۀ منصفانه یکی از نظریات حقوقی رایج در نظام حقوق مالکیت ادبی و هنری برای تأمین نیاز جامعه در دسترسی آزادانه به آثار علمی، ادبی و هنری است. نظریۀ یادشده در کشورهای حقوق عرفی سالهاست که با فراز و نشیبهای فراوانی روبهرو بوده است و میتواند بهعنوان معیاری قابل تأمل برای دیگر کشورها نیز مطرح باشد. نگارندۀ این مقاله تلاش میکند با روش تحلیلی- توصیفی به بررسی و مطالعۀ این نظریه پرداخته، آن را در قالب حقی متقن برای جامعه واکاوی نماید و سرانجام نتیجهگیری میکند که با عنایت به نیازهای جامعه، استفادۀ منصفانه حقی ضروری و اساسی است.
خلاصه ماشینی:
به طور کلي در دعاوي نقض مالکيت ادبي و هنري کشورهاي حقوق عرفي ، يکي از اصلي ترين دفاعيات خواندگان آن است که آن ها به صورت منصفانه از اثر ديگري استفاده کرده اند و مرتکب نقض نشده اند و درصورتي که قاضي اين دفاع را بپذيرد، راي بر برائت خوانده صادر مي کند.
لذا اين پرسش مطرح است که به راستي استفادة منصفانه چگونه تحليل مي شود؟ آيا اين مقوله قادر بوده است مصرف کنندگان را در استفادة آزاد از آثار ديگران ياري رساند؟ فرضية مقالة کنوني آن است که اگرچه استفادة منصفانه به عنوان يک دفاع مؤثر مطرح است ، اما پديدار شدن نشانه هايي از بروز حقي متزلزل براي جامعه ، مي تواند آيندة حقوق مالکيت ادبي و هنري را تحت الشعاع قرار دهد.
گستردگي اعمال اين آزمون به ميزاني است که به نظر برخي از نويسندگان حقوقي اين آزمون از سال ٢٠٠٥-٢٠٠٠ در ٧٨ درصد و از سال ٢٠١٠-٢٠٠٦ در حدود ٩٦ درصد از دعاوي مرتبط با نقض حقوق مالکيت ادبي و هنري به کار گرفته شده ، و اگر خوانده اي به اين امر استناد نموده که هدف استفاده او متفاوت از اثر اصلي است ، احتمال موفقيت وي در دعوي بسيار بالاست (٧٧١-٧١٦ :٢٠١١ ,Netanel).
See:Sun, Haochen, Fair Use as a Collective User Right, North Carolina Law Review, Vol. 90, No. 125,2011, pp.
3. Hickey, Kevin J,(2014) Consent, user reliance, and fair use, Electronic copy available at: http://ssrn.