چکیده:
امروزه اغلب کشورها، گردشگری روستایی را به عنوان راهبرد توسعه فضاهای روستایی مورد توجه قرار دادهاند. روستای هجیج با میراث طبیعی، فرهنگی و مردم شناختی باارزش خود به عنوان یکی از مقصدهای گردشگری روستایی در استان کرمانشاه و غرب کشور مطرح است. در تحقیق حاضر، اثرات توسعه گردشگری در این روستا مورد بررسی قرار گرفته است. روش تحقیق، روش توصیفی- تحلیلی است. دادههای لازم، از دو روش کتابخانهای و میدانی گردآوری شده است. جامعه نمونه تحقیق شامل 180 نفر (15 نفر از مسئولین، 130 نفر از مردم بومی و 35 نفر از گردشگران) بودند که به شیوهی تصادفی ساده انتخاب شدند. ابزار اصلی پژوهش، پرسشنامهی محقق ساخته بود که روایی آن با نظر استادان دانشگاه در حوزه گردشگری تایید شد و پایایی آن نیز با تکمیل نمونهای 20 نفری (پیشآزمون) و بر اساس ضریب آلفای کورنباخ 867/0 به دست آمد. تجزیه و تحلیل دادهها با استفاده از روش تحلیل عاملی در نرمافزار SPSS 21 صورت گرفت. نتایج پژوهش حاکی از آن است که از ترکیب 30 متغیر، شش عامل شناسایی شده که 70 درصد از واریانس اثرات گردشگری را در روستای هجیج تفسیر میکنند. از میان این شش عامل، عامل توسعه کالبدی- خدماتی به عنوان مهمترین نتیجه و اولین عامل بوده که با مقدار ویژه 3.99 توانسته است به تنهایی 23 درصد واریانس تحقیق را تبیین کند. همچنین، یافتهها نشان میدهد که میزان اثرات مثبت گردشگری (8/65 درصد) و اثرات منفی آن در روستای هجیج (2/34 درصد) بوده است. با توجه به یافتههای تحقیق، پیشنهادهای اصلی عبارتاند از: تقویت زیرساختها و خدمات گردشگری، برنامهریزی برای خروج از گردشگری فصلی و تدوین ضوابط حفظ میراث فرهنگی و طبیعی منطقه.
خلاصه ماشینی:
بدین سان ، از آن جا که گردشگری و به ویژه گردشگری روستایی – به عنوان فعالیتی اقتصادی با ظرفیت بالا- از روند روبه رشدی برخوردار بوده و از سوی دیگر «روستا» که تداوم زندگی افراد در آن به منزله حفظ سرچشمه های اقتصاد، تمدن و فرهنگ یک جامعه است (٣٥ :٢٠٠٢ ,Saleh and Eben)، با مسائل واپسگرای متعددی مواجه است ، این پرسش بنیادی را مطرح میسازد که آیا واقعا میتوان از گردشگری در جهت بهبود و استیلای توسعه در فضاهای روستایی بهره برد؟ برای رسیدن به پاسخ مناسب ، نمونه های متعدد برنامه های توسعه گردشگری روستایی در سراسر جهان باید مطالعه شود و شرایط هر مورد در جامعه خود مورد بررسی قرار گیرد.
طی دهه های بعدی، از گردشگری روستایی به عنوان ابزاری برای توسعه جوامع روستایی استفاده گردید و در این میان صاحب نظران تلاش نموده اند تا با ارائه الگوها و روش های مختلف ، نقش گردشگری را در تجدید حیات اقتصادی و اجتماعی روستاها افزایش دهند (رضایی و همکاران ، ١٣٩٠: ١٢).
گردشگری روستایی میتواند -چنانچه درست برنامه ریزی شود- منافع چندی برای روستاها به ارمغان آورد )٢٠٠٦ ,Hall and Page) که از آن جمله میتوان به : ١- رشد اقتصادی، تنوع بخشی و تثبیت اقتصادی از طریق ایجاد اشتغال در گردشگری؛ ٢- فراهم کردن منابع درآمدی در بخش کشاورزی، صنایع دستی و خدمات ؛ ٣- فرصت سازی برای تحقق بخشیدن ارزش اقتصادی بر تولیدات غذایی با کیفیت ، تولیدات نامستعمل و ساختمان های متروکه ؛ ٤- افزایش ارتباطات اجتماعی به ویژه در جوامع جداافتاده و گروه های 1.