چکیده:
هدف کلی این تحقیق، شناخت متغیرهای اجتماعیـ جمعیتی مؤثر بر افزایش سن ازدواج دختران دانشگاههای تهران و مورد مطالعه، زنان دانشجوی مقطع تحصیلات تکمیلی دانشگاههای تهران بوده است. با استفاده از روش پیمایشی و با تکنیک پرسشنامه، 387 زن ازدواجکردۀ شاغل به تحصیل در دانشگاههای تهران با روش نمونهگیری خوشهای مورد سؤال قرار گرفتند. متغیرهای استفادهشده برای تبیین افزایش سن ازدواج دختران دانشگاههای تهران عبارتاند از: مقطع تحصیلی، محل سکونت، درجۀ توسعهیافتگی زادگاه جغرافیایی، اختلاف نگرش با والدین در امر ازدواج، توقعات اجتماعی، توقعات اقتصادی، میزان دسترسی و استفاده از وسایل ارتباطجمعی، موافقت با تسهیل روابط دختر و پسر، شیوههای انتخاب همسر و پایگاه اقتصادی اجتماعی والدین. تحلیل مدل رگرسیونی نشان داد که متغیرهای جمعیتی اجتماعی بررسیشده در حدود 33درصد از تغییرات افزایش سن ازدواج دختران دانشگاههای تهران را تبیین میکند. نتایج تحلیل رگرسیون و تحلیل مسیر نشان داد در بین متغیرهای مورد بررسی، مهمترین متغیر اثرگذار بر سن ازدواج دختران، متغیر دسترسی و استفاده از وسایل ارتباطجمعی با ضریب بتای 435/0 بوده است و بعد از این متغیر، متغیرهای اختلاف نگرش دختران با والدین و نیز توقعات اجتماعی بیشترین سهم را در افزایش سن ازدواج دختران دارند. این در حالی است که متغیرهای توقعات اقتصادی و پایگاه اقتصادی اجتماعی والدین نقش بسیار ناچیزی در افزایش سن ازدواج دختران دارد.
خلاصه ماشینی:
متغیرهای استفاده شده برای تبیین افزایش سـن ازدواج دختـران دانشـگاه هـای تهران عبارت اند از: مقطع تحصیلی، محل سکونت ، درجۀ توسعه یافتگی زادگاه جغرافیایی، اختلاف نگرش با والـدین در امر ازدواج ، توقعات اجتماعی، توقعات اقتصادی، میزان دسترسی و استفاده از وسایل ارتباط جمعـی، موافقـت بـا تسهیل روابط دختر و پسر، شیوه های انتخاب همسر و پایگاه اقتصادی اجتماعی والدین .
ازاین رو، با توجه به موارد بیان شده و با در نظر گرفتن آمارهای موجود، پژوهش حاضر از آن جهت به صورت خاص به «سن ازدواج دختران » مـیپـردازد کـه اول ، در جامعـۀ مـا بـه دلیـل محدودیت های اجتماعی و فرهنگی، دختران بیش از پسران دچار آسیب میشوند؛ دوم ، نسـبت اشتغال به تحصیلات عالی دختران نسبت به پسران در حـال افـزایش اسـت ؛ سـوم اینکـه سـن ازدواج دختران نسبت به پسران در حال رشد است ؛ و چهارم اینکه جامعۀ دانشگاهی ایران ، کـه قشر تحصیل کردة جامعه محسوب میشـوند، و شـهر تهـران از لحـاظ تعـداد دانشـگاه و تعـداد دانشجو بیشترین جمعیت را به خود اختصاص داده است .
همچنین ، براساس نتایج تحلیل رگرسیون و تحلیل مسیر، یافته های تحقیق نشان مـیدهـد در جریان نوسازی و گذار دوم جمعیتی، متغیرهای استفاده از وسـایل ارتبـاط جمعـی، اخـتلاف نگرش با والدین ، توقعات اجتماعی، تسهیل روابط بین دختر و پسـر، دوسـتی قبـل از ازدواج ، و مقطع تحصیلی اثر مسـتقیم و درخـور تـوجهی بـر سـن ازدواج دختـران داشـته و نیـز درجـۀ توسعه یافتگی زادگاه جغرافیایی، محل سکونت بـه صـورت غیرمسـتقیم و از طریـق متغیرهـای واسط بر افزایش سن ازدواج دختران تأثیرگذار بوده است .