چکیده:
سیاست خارجی دولت یازدهم بر چه اصول و محورهایی استوار است؟ این محورها و اصول با کدام الگوی سیاست خارجی نزدیکی بیشتری دارند؟ در پاسخ به این سوالات فرضیه زیر مطرح میشود که با توجه به تجربه حضور آقای روحانی به عنوان دبیر شورای امنیت ملی، مقالات، کتب و همچنین سخنرانیها و مناظرات ایشان طی مبارزات انتخاباتی، میتوان سیاست خارجی دولت یازدهم را تحت عنوان «تعامل سازنده با جهان در چارچوب دولت توسعهگرا» مورد بحث قرار دارد. این سیاست خارجی به دنبال آنست که از طریق تنش زدایی، اعتمادسازی، دوری از امنیتیشدن، بهبود چهره و پرستیژ ایران، دیپلماسی فعال و روابط با سایر کشورها و سازمانهای بینالمللی، زمینه را برای رشد و توسعه اقتصادی کشور در چارچوب اسناد بالادستی مهیا سازد. به باور آقای روحانی سیاست خارجی چند سال گذشته با تنشزایی و تندروی، عملا ایران را وارد فاز امنیتی نموده و زمینه را برای تحقق رشد و توسعه همهجانبه کشور کاهش داده است. در نتیجه برای بازگرداندن کشور به مسیر تعریف شده توسط اسناد بالادستی، همچون چشمانداز ایران 1404، میبایست دولتی توسعهگرا قدرت را در دست داشته باشد؛ دولتی که اصول تعامل سازنده با جهان را سرلوحه کار خود قرار دهد و زمینه را برای رشد و توسعه اقتصادی مهیا سازد. با توجه به این موضوعات، هدف مقاله حاضر بررسی سیاست خارجی آقای روحانی بر اساس ایده تعامل سازنده با جهان و الگوی دولت توسعهگرا به روش توصیفی و تحلیلی میباشد.
خلاصه ماشینی:
1. Alexander Wendt ٢- الزامات و اصول سياست خارجي دولت توسعه گرا سياست خارجي توسعه گرا داراي يـک سـري اصـول و الزامـاتي مـيباشـد کـه از طريـق آنها راه را براي رسيدن به توسعه همـوار مـيشـود( ايـن اصـول و الزامـات شـامل بهبـود چهــره و تصــوير، کســب اعتبــار در عرصــه بــين المللــي، دوري از درگيــري هــا و تــنش زدايــي، تحــول هــويتي و اجمــاع نخبگــان ، اعتمادســازي در عرصــه بــين المللــي و همزيســتي مســالمت آميزمــيباشــد( تــک تــک مــوارد يادشــده نقــش مهمــي را در ايجــاد زمينه توسعه فـراهم مـيکننـد کـه ايـن امـر را مـيتـوان از طريـق تجربـه سـاير کشـورها به شکل عينـي مشـاهده کـرد( بـه عنـوان مثـال کشـورهاي چـون عـراق و کـره شـمالي و بســياري از کشــورهاي آفريقــايي از جملــه کشــورهاي بودنــد کــه درســت بــرعکس الزامــات و اصــول سياســت خــارجي توســعه گــرا عمــل کردنــد و نتــايج مصــيبت بــاري بــراي خــود و مردمشــان رقــم زدنــد(١٨-١١ :١٩٩٨,Mkandawire)؛ امــا کشــورهاي چــون آلمــان و ژاپــن بعــد از جنــگ جهــاني و کــره ، هنــگ کنــک ، تــايوان و هنــد کشورهاي هسـتند کـه بـا شـکل دهـي بـه هـويتي مسـئول در عرصـه جهـاني و در پـيش گرفتن سياسـت خـارجي توسـعه گـرا، موفقيـت هـاي عظيمـي بـه دسـت آوردنـد( ,هniO ١٢٦-١٠٩ :١٩٩١)( در حـال حاضـر ژاپـن وآلمـان بـه همـراه آمريکـا سـه اقتصـاد برتــر جهـان محسـوب مـيشـوند( بـر ايـن اسـاس در ادامـه هريـک از ويژگـيهـاي سياسـت خــارجي مــلازم بــا توســعه ملــي بــر اســاس تجربــه ســاير کشــورها مــورد ارزيــابي قرارميگيرد( ١-٢ بهبود چهره و تصوير يــک امــر کــاملاً پذيرفتــه شــده در دنيــاي کنــوني ايــن اســت کــه برداشــت از واقعيــت حـداقل بـه انـدازه خـود واقعيـت داراي اهميـت اسـت ( بـه عبـارت ديگـر تصـويري کـه سايرين از يـک کشـور دارنـد، حـداقل بـه انـدازه واقعيـت داراي اهميـت اسـت ( در ايـن راسـتا همـان گونـه کـه سـازه انگـاران مـيگوينـد کشـورها براسـاس برداشـتي کـه از هـم دارنــد، همــديگر را درک مــينماينــد و براســاس همــين برداشــت بــه اتخــاذ سياســت مـيپردازنـد(ترابي(الـف )، ٣٨:١٣٨٨).