چکیده:
در مقاله حاضر کوشیده ایم نشان دهیم که علاوه بر دو وجه امری و التزامی، شش فرم زبانی دیگر نیز در زبان های فارسی و فرانسه، برای بیان امر و التزام به کار می رود. حاصل این تحقیق، نکاتی جالب را آشکار می کند که از جمله آن ها می توان موارد ذیل را نام برد: رابطه بین بیان امر و التزام با ذی نفع بودن یا نبودن گوینده جمله؛ ویژگی معنایی فعل «بایستن» که در هر دو زبان، فقط معنای امر را بیان می کند؛ جنبه کاربردی بیان غیر مستقیم امر و اولویت داشتن آن در زبان فارسی؛ استفاده از عبارت های واژگانی در دو زبان برای تخفیف شدت بیان امر؛ کاربرد شکل آینده ساده در زبان فرانسه برای بیان مودبانه تر امر و تاثیر تشدید کننده جای گزین آن (زمان حال ساده) در زبان فارسی که با لحن تحکم آمیز، امر را بیان می کند و گاه نیز حاکی از تهدید است.
خلاصه ماشینی:
ظاهرا در تقسیم بندیهای معنایی این وجه ، بـه دلیـل وجـود تفـاوت آشـکار در توزیـع و تنوع صورت های مختلف امر بین دو زبان ، بیشتر زبان آموزان ایرانی به دلیـل پیچیـدگیهـای موجود در زبان فرانسه و نبود مطابقت یک به یک میان دو زبان فرانسـه و فارسـی در کـاربرد صورت های گوناگون امر در زبان فرانسه ، دچار مشکل میشوند؛ البته خوش بختانه ، معمـولا بیان جمله های امری، به شکل مؤدبانه صورت مـیگیـرد و بـه هـر طریـق ، برقـراری ارتبـاط ، مختل یا متوقف نمیشود؛ اما به هر حـال ، توجـه بـه ظرافـت هـای زبـان و رسـیدن بـه درک درست از موارد کاربرد و بافت های گوناگونی که صورت هایی خاص را ایجاب مـیکننـد، از هدف های آموزش زبان و درنتیجه ، دارای اهمیت بسیار است ؛ زیرا در هریـک از سـطوح آموزش ، رسیدن به خواسته ای که ازطریق یک جملۀ امری بیان میشود، گاه به دانسته هـایی گسترده تر نیاز دارد کـه از حـد کـاربرد واژة «لطفـا» فراتـر مـیرود و رعایـت نکـردن آن هـا موجب میشود تصویر گوینده در ذهن شنوندة بومی زبـان مقصـد، از واقعیـت دور شـود و درنتیجه ، ارتباط دو طرف در بقیۀ موارد را نیز تحت الشعاع خود قرار دهد.
پیشینۀ پژوهش فعل امر، یکی از مهم ترین مقولـه هـا در دسـتور زبـان فارسـی اسـت ؛ از ایـن روی، در تمـام کتاب های دستور زبان فارسی، تعریف هـایی از آن بیـان شـده اسـت کـه در اینجـا، بـه طـور مختصر، برخی از آن ها را ذکر میکنیم : پرویز ناتـل خـانلری (١٣٨٣: ٣٢) درتعریـف فعـل امـر گفتـه اسـت : «صـیغه ای کـه بـرای فرمان دادن ، یعنی واداشتن کسی به کاری استعمال میشود».