چکیده:
توسعه قدرت گروه های اباضی مذهب در جنوب خلیج فارس و دریای عمان و چالش و تجاوزات انان به جزایر و بنادر ایران، یکی از رخدادهای مشخص و تاثیر گذار عصر صفوی به ویژه در اواخر این دوران می باشد. در زمان حکومت شاه عباس دوم جنبش ضد استعماری مردم عمان به استیلای یکصدوپنجاه استعمار پرتغال پایان داد و سلسله نو بنیاد آل یعاربه در سایه قدرت دریایی و ضعف مفرط دولت های مرکزی، حملات و تجاوزات خود را به سواحل و جزایر و بنادر ایران تشدید نمودند. بدین ترتیب تقابلات دو کشور بر تعاملات و پیوند های پیشین سایه انداخت. بررسی چگونگی فرایند قدرت گیری امامان خارجی در عمانات و ضعف و ناکارامدی اقدامات دستگاه حاکمه ایران در برخورد با انان در منطقه خلیج فارس و دریای عمان، هدف اصلی این پژوهش می باشد.
خلاصه ماشینی:
"یعاربه عمان پس از این فتوحات ، ضمن تعقیب عناصر پرتغالی، سواحل هند، ساحل شرق آفریقا و اقیانوس هند را مورد حمله قرار داده و پس از تسخیر مومباسا در سال ١١١٠ه / ١٤ دسامبر١٦٩٨م که پس از حدود ٣٣ ماه محاصره قلعه پرتغالی ها بنام یسوع کبیر انجام گرفت (محمد مرسی،١٤١٤: ١٢)، در کرانه های جنوبی آفریقا پیشروی نموده و در آغاز قرن ١٢ه / ١٨م ، قلمرو خود را از دماغه کومورین تا دریای سرخ و از بحرین تا جزایر کوریا موریا گسترش دادند و حتی بر بخش هایی از نیمه شمالی خلیج فارس و بندر عباس نیز تسلط یافتند.
مقارن با حکومت شاه سلطان حسین که استراتژیک ترین مناطق دریایی و اراضی ایران در شرف سقوط کامل قرار گرفته بود، مرکزیت صفوی فاقد هرگونه اطلاع و شناخت کافی نسبت به جریانات جنوب و ابزار کارآمد در برخورد با این معضلات بود، چنان که هجوم اعراب به جزایر و بنادر و ضعف خطوط تدافعی ایران با شگفتی و حیرت مردم بومی مواجه گشت و در اصفهان پایتخت صفویان ، رجال درباری خدمه خود را همه روزه به مراکز بازرگانی اروپایی به ویژه کمپانی هند شرقی هلند میفرستادند تا از جریانات واقعی امور خلیج فارس و دریای عمان کسب اطلاع نمایند."