چکیده:
الفنون الأدبیة و أعلامها فی النهضة العربیة الحدیثة از جمله مهمترین آثار أنیس الخوری المقدسی است که در آن به تحلیل فنون نثری و أعلام آن در اواخر قرن نوزدهم و اوایل قرن بیستم میپردازد. این جستار میکوشد با بررسی این کتاب بر اساس معیارهای تألیف کتاب آموزشی، نقاط مثبت و منفی این اثر را به عنوان پژوهشی در حوزة تاریخ ادبیات تبیین کند. در این بررسی ابتدا تحلیل بیرونی اثر شامل معرفی کلی مؤلف و اثر، خاستگاه تاریخی و اجتماعی اثر، و مؤلف و موضوعات اصلی و کانونی اثر صورت خواهد گرفت. سپس ویژگیهای شکلی و محتوایی کتاب بررسی خواهد شد. از مهمترین مواردی که در بخش محتوایی بررسی میشود رویکرد تحلیلی و روش نقدی نویسنده است. نتایج پژوهش نشان میدهد که رویکرد نویسنده در این کتاب رویکرد علمی ـ فنی و روش نقدی او فنی و جامعهشناختی است. از جمله نقاط ضعف کتاب فقدان هماهنگی میان عنوان کتاب و مباحث اصلی آن است. همچنین از جمله نقاط قوت کتاب ارائة روشمند فنون نثری و اعلام آن و دربرگرفتن حجم بالای دیدگاههای نقدی و تحلیلی در کنار مسائل تاریخی است.
The book” alfonun aladabiat va alameha fenahzaht alarabiat alhadisat” is the most important works of Anis “Khoury” Jerusalem. Hi is one of the famous waiters’ researchers and criticism in Arabic language and literature the author has analyzes the prose in the nineteenth and twentieth century’s. This paper examines the characteristics of the form and content of this book. In the content، author’s Critical approach will be discussed. The results show that author’s critical approach is scientifically- technically. Weaknesses of the book are the lack of coordination among the book titles and topics. The strengths of the book are Systematic presentation of prose and the inclusion of the Critical analysis with analyzes of the history of literature.
خلاصه ماشینی:
بـا توجـه بـه ایـن کـه او هـم ناقـد ادبـی بـوده اسـت و دیدگاه هایی در حوزٔە نقد ادبی و روش های نقد و تحلیل ادبیات دارد و هم یک پژوهشـگر حوزٔە تاریخ ادبیات به شمار می رود، بررسی آثارش می تواند چگونگی تحول شـیؤە تـاریخ ادبیات نویسی از رویکردهای سنتی به رویکردهای جدید را نشان دهد.
در این چهارچوب علاوه بر ویژگی های مشترکی که در نقد همۀ کتاب ها وجود دارد، رویکرد و روش تحلیل نیز باید بررسی شـود؛ زیـرا از یـک سـو رویکرد و روش نقدی است که با ظهور نظریات جدید دچار تغییر و تحول مـی شـود و از سوی دیگر عامل اصلی تفاوت یک پژوهش با پژوهش دیگـر در حـوزٔە تـاریخ و تحلیـل ادبیات است .
طه حسین معتقد است که بر اساس این رویکرد نویسنده در نگارش تاریخ ادبیات «نمی تواند فقط بر روش های علمی پژوهش تأکید کند، بلکه ناچار است که ذوق خود را در تحلیل نیز به کار گیرد» (مرزوق ، ١٩٨٣: ٤٧٠).
این کتاب فقط یک مجموعۀ گردآوری شده از اطلاعات تاریخی دربارٔە فنون نثری و اعلام آن نیست ؛ بلکه با توجه به این که نویسنده خود ناقد ادبی است و از دیدگاه ها و روش های نقد ادبـی آگـاه اسـت ، کتـاب پـر اسـت از تحلیـل هـا و نظـرات ناقدانـۀ ارزشمندی که از یک سو اطلاعات خوانندگان را بالا می برد و از سوی دیگر شیؤە نقد و تحلیل را به آنان می آموزد.
او هم به تحلیل تاریخی فنون نثر عربی و اعلام آن پرداخته و هم این که با روش های نقد ادبی به تحلیـل ادبـی آن هـا توجـه داشته است .