چکیده:
این تحقیق با هدف بررسی نقش واسطهگری سبکهای پردازش هویت در رابطهی بین ابعاد فرزندپروری و مسئولیتپذیری در نوجوانان صورت پذیرفت. شرکت کنندگان این پژوهش شامل 304 نفر (171 دختر و 133 پسر) از دانشآموزان دبیرستانهای شهر شیراز در سال تحصیلی
93-92 بود که بر اساس روش نمونهگیری خوشهای چند مرحلهای انتخاب شدند. به منظور بررسی متغیرهای پژوهش، هر یک از شرکت کنندگان، پرسشنامههای محیط خانوادگی نقاشیان، سبکهای پردازش هویت وایت و همکاران و مسئولیت پذیری سروشرا تکمیل نمودند. پایایی ابزارهای پژوهش به وسیلهی ضریب آلفای کرونباخ و روایی آنها به کمک همسانی درونی تعیین شد. نتایج حاکی از روایی و پایایی قابل قبول آزمونها بود. همچنین نتایج تحلیل مسیر مطابق با مراحل بارون و کنی نشانگر آن بود که، ابعاد فرزندپروری کنترل و محبت، پیشبین مثبت و معنادار مسئولیتپذیری نوجوانان هستند. بعد فرزندپروری کنترل، پیش بین مثبت و معنادار سبک پردازش هویت هنجاری و بعد فرزندپروری محبت، پیش بین مثبت و معنادار سبکهای پردازش هویت، اطلاعاتی و هنجاری و پیش بین منفی و معنادار سبک پردازش هویت سردرگم- اجتنابی بود. در مورد سبکهای پردازش هویت نیز مشاهده گردید که سبکهای پردازش هویت اطلاعاتی و هنجاری، پیشبین مثبت و معنادار و سبک پردازش هویت سردرگم- اجتنابی پیشبین منفی و معنادار مسئولیتپذیری نوجوانان است. نتایج تحلیل مسیر نشان داد که سبک پردازش هویت هنجاری در رابطهی بین بعد فرزندپروری کنترل و مسئولیتپذیری نقش واسطهگری کامل ایفا میکند. همچنین سبکهای پردازش هویت اطلاعاتی، هنجاری و سردرگم- اجتنابی نقش واسطهای سهمی در ارتباط بین بعد محبت فرزند پروری و مسئولیتپذیری داشتند.
The present study investigated the mediating role of identity processing styles in relationship between child-rearing dimensions and responsibility among adolescents. Participants included 304 high school students (171 female and 133 male) from Shiraz city which selected by multistage cluster sampling method. To study variables, participants completed Family Environment Inventory, Identity Styles Inventory, ISI-6G and Responsibility Inventory). The reliability and validity of instruments were determined by Alpha Cronbach coefficient and internal consistency. The results showed an acceptable reliability and validity of the instruments. Finding showed that the dimensions of affection and control were a significant positive predictor of responsibility. Also dimension of control was a significant positive predictor of normative identity processing style. Dimension of affection was a significant positive predictor of information and normative identity processing styles and a significant negative predictor of diffuse-avoidant identity processing style. Also informational identity style and normative identity style were significant positive predictors of responsibility, but diffuse/avoidant identity style was a significant negative predictor of responsibility. Path analysis showed the partial mediating role of normative identity processing styles in relationship between control dimension and responsibility. In addition to, informational, normative anddiffuse/avoidant processing styles had complete mediating role in relationship betweenaffection dimension and responsibility.
خلاصه ماشینی:
هـم چنـین سبک های پردازش هویت اطلاعاتی، هنجاری و سردرگم - اجتنابی نقش واسطه ای سهمی در ارتباط بین بعد محبت فرزند پروری و مسئولیت پذیری داشتند.
با توجه به تأثیر خانواده بر شکل گیری هویت و رفتارهای اجتماعی همچون مسئولیت پذیری و هم - چنین با توجه به ارتباط بین هویت و مسئولیت پذیری، این سوال مطرح میگردد که آیا سبک هـای پردازش هویت نقش واسطه ای در رابطه ی بین ابعاد فرزندپـروری و مسـئولیت پـذیری دارنـد؟ ایـن سوال در قالب یک مدل علی در این تحقیق مورد بررسـی قـرار گرفتـه اسـت .
نتایج این تحقیق نشان داد که سبک پردازش هویت هنجاری نقش واسطه ای کامل در ارتبـاط بـین بعد کنترل فرزندپروری و مسئولیت پذیری نوجوانان ایفا نموده است .
با توجه به یافته یدیگر این پژوهش ، بعد محبت فرزندپروری هم به نحو مسـتقیم و هـم بـه نحـو غیر مستقیم و از طریق تمامی سبک های پردازش هویت ، مسئولیت پذیری نوجوانان را تحـت تـأثیر قرار داده است .
با توجه به آن که نتایج این پژوهش حاکی از نقش محبـت و کنتـرل والـدین در شـکل گیـری سبک های پردازش هویت و مسـئولیت پـذیری و هـم چنـین نقـش سـبک هـای پـردازش هویـت در مسئولیت پذیری نوجوانان میباشد، ضرورت آگاه سازی خانواده ها در خصوص اثرات روش های تربیتی آنان بر رشد هویت و مسئولیت پذیری فرزندان بیش از پیش نمایان میشود.
Identity style: Conceptualization and measurement, Journal of Adolescent Research, 4, 267-282.
Identity styles, positive youth development, and civic engagement in adolescence.