چکیده:
در این پژوهش ، اندازه اقتصاد غیررسمی در ایران را با استفاده از رویکرد منطق فازی برای دوره ١٣٥٠-١٣٨٩ مدلسازی کرده و در نهایت شاخصی برای آن استخراج می کنیم . برای این منظور سه شاخص نرخ موثر مالیات , نرخ بیکاری و حداقل دستمزد واقعـی را به عنوان متغیرهایی که سهم بالایی در توضیح دهندگی اقتصاد غیررسمی دارند, تشخیص داده و با توجه به رویکرد مدلسازی این پژوهش (منطق فازی ) پایگاه قواعد مورد نیاز را با اتکا به نظرات خبرگان اقتصادی تشکیل می دهـیم . در پایـان شـاخص اقتـصاد غیررسمی را استخراج کرده و با پژوهش های دیگر صورت گرفته در این خصوص مقایسه می کنیم . رویکردهای مختلف بـه نتـایج متفاوتی در برآورد متغیرهای پنهان می رسند که این موضوع عمدتا به تفاوت در رویکرد بررسـی و نیـز دوره مدلـسازی ارتبـاط می یابد.
خلاصه ماشینی:
براي اين منظور سه شاخص نرخ مؤثر ماليات , نرخ بيکاري و حداقل دستمزد واقعـي را به عنوان متغيرهايي که سهم بالايي در توضيح دهندگي اقتصاد غيررسمي دارند, تشخيص داده و با توجه به رويکرد مدلسازي اين پژوهش (منطق فازي ) پايگاه قواعد مورد نياز را با اتکا به نظرات خبرگان اقتصادي تشکيل مي دهـيم .
توابع عضويت مجموعه هاي فازي خروجي نيز با تعيين مقياس مورد نظر براي شاخص اندازه اقتصاد غيررسمي تعيين و در جدول ۴ مشاهده مي شود.
توابع عضويت اندازه اقتصاد غيررسمي (رجوع شود به تصویر صفحه) در جدول هاي ٥ ،٦ و٧ ميزان عضويت هر يک از متغيرهاي ورودي و داده هاي مربوط به سال هاي ١٣٥٠ تا ١٣٨٩، به مجموعه هاي فازي متناظر آمده است (عمليات محاسباتي مربوطه با استفاده از برنامه نويسي Visual Basic در محيط نرم افزار Excel انجام شده است ).
بدين منظور از عملگر حداقل (min) به صورت زير استفاده مي کنيم : (رجوع شود به تصویر صفحه) که در آن ، x بردار داده ورودي شامل مقادير متغيرهاي حداقل دستمزد واقعي ، نرخ مؤثر ماليات و نرخ بيکاري ، i شماره قاعده و RMWi،ETBi و URi عبارات زباني متغيرهاي ورودي ، di درجه قاعده iام ، UEi عبارت زباني مربوط به اندازه اقتصاد غيررسمي در قاعده iام و wUE قوه تحريک x در i مجموعه فازي يا عبارت زباني UEi در قاعده iام است .
همان طور که مشاهده مي شود، نتايج متفاوتي براي اندازه اقتصاد غيررسمي ايران ارائه شده است که اين موضوع بيشتر به تفاوت در رويکرد و نيز متغيرهاي مورد بررسي مربوط مي شود.
(
, 
, 
)
