چکیده:
شهروند غیرمسلمان عضوی از جامعه اسلامی است که با داشتن عقیده غیراسلامی، حق مشارکت فعالانه در پیشبرد اداره امور جامعه خود را داشته و از حقوق فردی، مدنی، سیاسی، اجتماعی و مذهبی بهره مند میباشد. براساس متون متقدم فقه ، غیرمسلمانان با پذیرش پیمان ذمه ، میتوانند شهروند جامعه اسلامی شده و تحت حمایت دولت اسلامی قرار گیرند. در فقه اسلامی در خصوص آزادیهای مذهبی شهروندان غیرمسلمان در حکومت اسلامی، به محدودیتهایی در اظهار شعائر دینی و تبلیغ آن ، ساخت عبادتگاه ، تعمیر عبادتگاه مخروبه و تجدید بنای آن اشاره شده است . این نوشتار در پی آن است که علاوه بر تبیین حقوق مذهبی شهروندان غیرمسلمان ، محدودیتهای آن را ذکر کرده و تبیین نماید که این محدودیتها از جمله احکام متغیر بوده و مبنای تمامی این محدودیتها مصلحت است
A non-Muslim citizen is a member of the Muslim community، who despite holding non-Muslim beliefs has the right to participate actively in promoting the affairs of his community and enjoy individual، civil، political، social and religious rights. Based on the prior literature of jurisprudence، non-Muslims by accepting the treaty of ahl al-ḏhimmah can be citizens of the Islamic community and sponsored by the Islamic government. In Islamic law، restrictions are mentioned about the religious freedoms of non-Muslim citizens in an Islamic state، on the expression of religious rituals and promoting it، setting up a house of worship، repairing and renewing the ruined temples. In addition to explaining the religious rights of non-Muslim citizens، it strives to mention the above restrictions and explains the limitations of such laws that have been variable and the basis of all these constraints is interest.
خلاصه ماشینی:
"بین فقهای اسلامی اتفاق نظر است که با اهل کتاب پیمان ذمه منعقد شده و آنان حق دارند از حقوق شهروندی در جامعه اسلامی برخوردار شوند (خطیب شربینی، بیتا، ٢٤٤/٤؛ ابن قدامه ، ١٤٠٥ق ، ٢٦٣/٩؛ احمد مرتضی، ١٤٢٢ق ، ٥٩٥/٦؛ طوسی، ١٣٨٧ق ، ٣٦/٢؛ ابن حزم ، بیتا، ٣٤٥/٧؛ ابن عبدالبر، ١٤٠٠ق ، ٤٧٩/١؛ سمرقندی، ١٤٠٥ق ، ٣٠٧/٣؛ حلی، ١٤١٤ق ، ٢٧٥/٩).
حال این سؤال مطرح میگردد که آیا شهروندان غیرمسلمان ، حق احداث عبادتگاه را در جامعه اسلامی دارند یا خیر؟ فقها به اتفاق ، در پاسخ به این سؤال ، سرزمینهایی را که در قلمرو حکومت اسلامی است ، به ترتیب زیر، به سه دسته تقسیم نموده اند: اول ؛ از دیدگاه جمهور فقهای حنفیه ، امامیه (حلی، ١٤١٤ق ، ٣٤١/٩)، حنابله (ابن قدامه ، ١٤٠٥ق ، ٢٨٣/٩)، شافعیه (نووی، بیتا، ٤١٢/١٩و٤١٣) و مالکیه (دسوقی، بیتا، ٢٠٣/٢و٢٠٤)، غیرمسلمانان حق احداث عبادتگاه را در شهرهایی که اصالتا مسلمانان آنها را بنا نهاده اند، مانند کوفه ، بصره ، بغداد و ...
وضعیت عبادتگاههای قدیمی اهل کتاب به اتفاق فقهای اسلامی عبادتگاههای قدیمی در شهرهایی که با مسلمانان وارد جنگ شده اند، تخریب نشده و کسی حق تعرض به آنها ندارد، با این تفصیل که حنفیه گویند: غیرمسلمانان حق ندارند آن را به عنوان عبادتگاه اتخاذ کنند، بلکه از آن فقط به عنوان منزل مسکونی برای عبادت استفاده میکنند و دلیلشان این است که وقتی این شهرها به زور فتح شد، فقط مسلمانان حق برپا داشتن شعائرشان را در آن دارند (کاسانی، ١٩٨٢م ، ١١٤/٧)."